Makɨtɨbɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ
Pɨlɨpɨ je
Ta kɨ dɔ makɨtɨbɨ tɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ Pɨlɨpɨ je
Pɨlɨpɨ e ɓe bo kɨ dɔsa̰y kɨ Eropɨ tɨ kɨ Pol ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ tɨtɨ. Pɨlɨpɨ e kɔkɨ ɓe madɨ kare kɨ Rom je ɨsi tɨtɨ, dɔnangɨ Masəduwan tɨ. Nɨngə e kaw mba tɨ lie kɨ ko̰ joo ə Pol ɨndə-n gɨn njé kaw-naa je kɨ Pɨlɨpɨ tɨ (Knjk 16.12-40). NGan ɓal je go tɨ ɓa Pol ndangɨ makɨtɨbɨ kɨ mɨndɨ kɨ sɔl lɔm lɔm adɨ-de. Dɔkagɨloe tɨ kɨn, Pol e dangay tɨ. NJé kɨ na̰ je əi nə e dangay tɨ Epəjɨ tɨ, ə njé kɨ nungɨ əi nə e Sejare tɨ ə se e Rom tɨ wa be tɔ (Pɨlɨpɨ 1.7). Pol ra oyo Pɨlɨpɨ je mbata kadɨ-kare kɨ ɨləi Epapɨrodɨtɨ adi-e, dɔkagɨlo tɨ kɨ nḛ je to rɔe. Ɓəy tɔ, ɨlə dɨngəm mede tɨ kadɨ ai dɔ njade tɨ kɨ rɔ Kɨrɨsɨ tɨ, taa kadɨ ɨyə̰i rɔde adɨ njé kɨ a njɨyəi kɨ nḛ ndo kɨ ngom dan njé kaw-naa je kɨn ədi-de al tɔ.
Lo kɨlə ngɨrə ta tɨ (1.1-11), Pol tɔjɨ rɔnəl kɨ oyo kɨ ra ləne lokɨ mee ole dɔ njé kun go Kɨrɨsɨ tɨ kɨ ɨsi Pɨlɨpɨ tɨ. Go tɨ, adɨ-de ngan poy ta je kɨ dɔne tɨ adɨ-de ooi. Pol gər ta kɨ dɔne tɨ kɨ lo ti tɨ al, nə kɨndə kɨ ɨndə rɔne naa tɨ kɨ Kɨrɨsɨ ra adɨ tḭ mene katɨ (1.12-26). Ɨlə dɨngəm me Pɨlɨpɨ je tɨ kadɨ ai dɔ njade tɨ me kadɨ-me tɨ, taa kadɨ sangi rəbɨ lapɨya kɨ rɔ naa tɨ, kɨ rəbɨ dɔ sɔl, kɨ kɨlə ra kɨ majɨ kɨ ḭ rɔ Jəju Kɨrɨsɨ tɨ (1.27-2.28). Ɓəy taa kadɨ ndɔ madɨ ə Pol əi kɨ Pɨlɨpɨ je a ooi-naa, Epapɨrodɨtɨ kɨ ngon nje kɨlə lə Pɨlɨpɨ je əi kɨ Tɨmote kɨ madɨ-kɨlə lə Pol a rai kadɨ kulə nojɨ kɨ dan Pol tɨ kɨ njé kaw-naa je kɨ Pɨlɨpɨ tɨ kɨn to lo tone tɨ (2.19-30).
Pol ndəjɨ-de kɨ tɔgɨne kadɨ ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔde tɨ kɨ rɔ dɨje tɨ kɨ njé mbatɨ rəbɨ go Poy ta tɨ kɨ Majɨ kɨ rɔjetɨ. Dəjɨ njé kaw-naa je kɨ Pɨlɨpɨ tɨ kadɨ ndaji pa njɨyəne, kadɨ kəmde e dɔ njɨyə naa tɨ kɨ Kɨrɨsɨ, kadɨ toi tə Kɨrɨsɨ be (3). Pol tɔl ta makɨtɨbɨ ləne kɨ ta kɨlə dɨngəm me naa tɨ je kɨ dangɨ dangɨ, kɨ oyo kɨ ra tɔ kuwə ji-naa tɔ (4).
Makɨtɨbɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ Pɨlɨpɨ je kɨn ɓari-e «makɨtɨbɨ rɔnəl», tadɔ e ko̰ ta kɨn ə ḭ taa nu ɨlə nangɨ rapɨ. Rɔnəl kɨn e ta lə ka dɔ nja tɨ kɨ Kɨrɨsɨ. E Kɨrɨsɨ kɨn ə pa kɨlə tɔjɨ dɔ kɨlə rae tɨ e me 2.6-11 tɨ. E nḛ kɨ səi je wa a tḛḛi dɔ tɨ lo tɨdə makɨtɨbɨ tɨ kɨn tɔ.
1
Kuwə ji-naa
1 E mi Pol, naa tɨ kɨ Tɨmote, je kɨ je ɓəə kɨlə je lə Jəju Kɨrɨsɨ ə jɨ ndangɨ makɨtɨbɨ kɨn j-adɨ səi dɨje lə Luwə kɨ me kɨndə rɔ naa tɨ kɨ Kɨrɨsɨ, kɨ ɨsi Pɨlɨpɨ tɨ. Makɨtɨbɨ kɨn sɔbɨ səsi, naa tɨ kɨ njé kɔr no̰si je, kɨ dɨyakɨr je.
2 Nɨngə kadɨ me-majɨ kɨ kɨsɨ-maje lə Bawje Luwə əi kɨ Ɓaɓe ləje Jəju Kɨrɨsɨ e naa tɨ səsi.
Pol əl ta kɨ Luwə mbata tɨ lə njé kadɨ-me je kɨ Pɨlɨpɨ tɨ
3 Dɔkagɨlo je pətɨ kɨ mem ole dɔsi tɨ ɓa, m-ra oyo Luwə.
4 Taa dɔkagɨlo je pətɨ kɨ kadɨ m-əl-n ta kɨ Luwə mbata tɨ ləsi pətɨ ɓa, m-əl sie kɨ rɔnəl tɔ.
5 Rɔnəl ləm e kɨ mbata ra kɨ ɨrai səm me kɨlə kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ tɨ, lo kulə ngɨre tɨ nu bɨtɨ ɓone.
6 M-gər majɨ kadɨ Luwə kɨ ɨndə ngɨrə kɨlə kɨ majɨ mesi tɨ kɨn, a aw-n bɨtɨ ta tɔl tae tɨ, ndɔ təl Jəju Kɨrɨsɨ tɨ.
7 E go rəbe tɨ kadɨ m-aw kɨ mər ta kɨ be kɨn kɨ mbata ləsi pətɨ, tadɔ m-ɨndə səi dan urm tɨ. Səi, ɨndəi rɔsi naa tɨ səm dɔ majɨ tɨ kɨ Luwə ra səm. Ɨndəi rɔsi naa tɨ səm pətɨ me keem dangay tɨ, kɨ me rɔ tɨ kɨ m-rɔ kɨ tɔgɨm mbata Poy Ta kɨ Majɨ.
8 Luwə asɨ kadɨ ma najɨ ləm təkɨ, səi pətɨ m-ndɨgɨ səsi ndɨgɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ, m-ɔr man dɔ tɨ sɔtɨ.
9 NGa nɨngə, nḛ kɨ m-dəjɨ Luwə, e kadɨ ndɨgɨ-naa ləsi ḭ kɨ dɔ made tɨ dɔ made tɨ, naa tɨ kɨ nḛ gər kɨ rɔjetɨ kɨ me kɔr kəm nḛ kɨ majɨ kɨ nḛ kɨ majal naa tɨ kadɨ ay njay.
10 Lo kɨn tɨ, a gəri go nḛ kɨ majɨ kɨ sɔbɨ ra. Ɓa a səi dɨje kɨ kay njay, kɨ ndɔ təl Kɨrɨsɨ tɨ, dəw asɨ kadɨ a aw kɨ ta madɨ dɔsi tɨ al.
11 Nɨngə a səi dɨje kɨ nḛ ra kɨ dana, kɨ ḭ rɔ Kɨrɨsɨ tɨ a to mbar mbar rɔsi tɨ, mbata tɔɓa kɨ tɔjɨ lə Luwə.
Poy Ta kɨ Majɨ aw kɨ kəte kəte
12 NGakom je, m-ndɨgɨ kadɨ ɨgəri təkɨ nḛ kɨ tḛḛ dɔm tɨ kɨn ra adɨ Poy Ta kɨ Majɨ aw kɨ kəte tə kaw yo.
13 E be ə, dɨje pətɨ kɨ njé ra kɨlə kɨ nje ko̰ɓe kɨ boy, kɨ ndəgɨ dɨje, gəri kadɨ e mbata kɨlə lə Kɨrɨsɨ ə m-to-n dangay tɨ.
14 NGa nɨngə, tom dangay tɨ, ra adɨ ngakom je ngay, adi mede Ɓaɓe, ə ɨngəi tɔgɨ dɔ made tɨ kadɨ əli ta lə Luwə kɨ kanjɨ ɓəl.
15 E kɨ rɔjetɨ kadɨ dɨje madɨ ɨləi mbḛ tɔ Kɨrɨsɨ kɨ hal ta kɨ ra, kɨ angal ni, nə dɨje kɨ na̰ je, ɨləi mbḛe kɨ angal kɨ majɨ tɔ.
16 Dɨje kɨ awi kɨ angal kɨ majɨ kɨn, rai kɨlə kɨn kɨ ndɨgɨ-naa. Nɨngə gəri kadɨ mi lo kɨn tɨ ne, m-ɨsɨ m-rɔ mbata Poy Ta kɨ Majɨ.
17 NJe kɨ awi kɨ hal ta kɨ ra, ɨsɨ ɨləi mbḛ tɔ Kɨrɨsɨ kɨ ndɨgɨ ra kɨ sɔbɨ dɔde. Nɨngə nḛ kɨ mede tɨ kɨ ɔsɨ-de adɨ ɨsɨ ɨləi mbḛ tɔ Kɨrɨsɨ kɨn e nḛ kɨ dana al. Sangi kadɨ n-adi-mi ko̰ dɔ made tɨ, me dangay tɨ kɨ mi tɨ.
18 Nɨngə re e kɨ me kɨ majɨ ə se e kɨ majal ə ɨsɨ ɨləi mbḛ tɔ Kɨrɨsɨ ə, e kɨn dəw aw go tɨ al. M-gər kadɨ ɨsɨ ɨləi mbḛ tɔ Kɨrɨsɨ, nɨngə m-ra rɔnəl dɔ tɨ, ə m-nay kɨ lo ra rɔnəl dɔ tɨ.
19 Tadɔ m-gər kadɨ e nḛ kɨ ɨsɨ ra nḛ kadɨ ta tɔl tae ə m-ɨngə-n kajɨ. M-ɨngə-n kajɨ kɨ takul kəl kɨ ɨsɨ əli ta kɨ Luwə mbata tɨ ləm nɨm, kɨ takul tɔgɨ kɨ NDɨl Jəju Kɨrɨsɨ adɨ-m nɨm.
20 Kɨ ɔjɨ go nḛ kɨ m-ɨsɨ m-ngəm tae pərere, kɨ m-ɨsɨ m-ɨndə mem dɔ tɨ, nḛ kɨ rɔm a sɔl-m goto. M-tḭ mem katɨ kadɨ re e-n ɓone ə se ndɔ je pətɨ, m-a m-tɔjɨ ke kɨ bo lə Kɨrɨsɨ kadɨ dɨje ooi rɔm tɨ. Re e-n me ka kɨ dɔm taa tɨ ə se me koym tɨ.
21 Kɨ rɔm tɨ, kɨsɨ-m kɨ dɔm taa e mbata lə Kɨrɨsɨ, ə koym e majɨ ləm tɔ.
22 Nɨngə, re kɨsɨ-m kɨ dɔm taa ɓəy, a adɨ-m ta rəbɨ kadɨ m-ra kɨlə madɨ kɨ to sotɨ ɓa, lo kɨn tɨ, m-gər nḛ kɨ kadɨ m-kɔtɨ al, se e kɨsɨ kɨ dɔ taa ə se e koy wa ka m-gər al.
23 Nḛ je joo ɨsɨ ndɔri-mi ya̰na: m-ndɨgɨ kadɨ m-tusɨ dunɨya̰ kɨn m-ɨyə̰, ə m-aw m-ɨsɨ kadɨ Kɨrɨsɨ tɨ. E kɨn ə e nḛ kɨ to sotɨ ngay.
24 Nɨngə kɨsɨ-m dɔnangɨ tɨ ne, ndae to tɨ ngay mbata tɨ ləsi.
25 NGa nɨngə, m-gər majɨ, tɨjə-m tɨ kadɨ m-a m-ɨsɨ dɔnangɨ tɨ ne ɓəy, m-a mi kadɨsi tɨ ne pətɨ ɓəy mbata kaw kəte ləsi, mbata rɔnəl ləsi me kadɨ-me tɨ.
26 Lo kɨn tɨ, lokɨ m-təl m-tḛḛ dansi tɨ ə, kɨ ta kulm, a gəri kəm tɔjɨ kɨ ɨsɨ ɨləi dɔ Kɨrɨsɨ tɨ kɨn ay njay.
27 Nə ke ə, kadɨ pa njɨyəsi e kɨ go Poy ta tɨ kɨ Majɨ lə Kɨrɨsɨ, mba kadɨ re m-re dansi tɨ, ə se mi sa̰y səsi ka, m-o ta kɨ dɔsi tɨ majɨ. Kadɨ m-o poysi təkɨ uwəi tɔgɨsi ba me ndɨl tɨ kɨ kare, ɨndəi rɔsi naa tɨ, ɨrɔi kɨ me kɨ kare kɨ go mesi tɨ kɨ adi dɔ Poy ta tɨ kɨ Majɨ.
28 Nɨngə ɨyə̰i ta rəbɨ adi njé ta je ləsi ɨləi ɓəl kare mesi tɨ al. Lokɨ ɨyə̰i ta rəbɨ adɨ ɨləi ɓəl mesi tɨ al, a to taga kadɨ əi dɨje kɨ uni rəbɨ kɨ kaw tujɨ tɨ, ə səi, uni rəbɨ kajɨ tɔ. Nɨngə pətɨ, e ndɨgɨ lə Luwə kadɨ tə to be.
29 Tadɔ kɨ ɔjɨ dɔ Kɨrɨsɨ, Luwə ra səsi majɨ adɨ adi-e mesi par al, nə adɨ ɨngəi ko̰ mbata tɨ lie tɔ.
30 Nɨngə kɨ ɓasɨne kɨn, səi ɨləi rɔsi me rɔ tɨ kɨ kəte m-ɨsɨ m-rɔ ka kɨn tɔ. Rɔ kɨn, ɓone je kɨn ka m-ɨsɨ ta tɨ ne m-ɨsɨ m-rɔ təkɨ ɨgəri.