NA TURUPATUNA
NIQIRA AQOAQO IGIRA NA APOSTOLO
Na Vuresi Makaliana na Omea Ara Marea Tana Papi Iani
Na papi iani Niqira Aqoaqo na Apostolo, aia na kamagana nogo na Turupatu Dou vaga e marea a Luka. Mi laona ia a Luka e adilabatia laka e koegua e dangaliginigira na susuligana na Tarunga Tabu igira ara ida na muriana a Iesu, mara gini tuu, mara baa rasavaginia na Turupatu Dou tana rongona a Iesu “vanigira na tinoni i Jerusalem, mi tana vera sui i Judea mi Samaria, me tsau baa tana e vosa na barangengo.” (1:8)
Na Omea Ara Totu Tana Papi Iani
E vota tolu na aqona na turupatu tana papi iani:
1) Na maiana na Tarunga Tabu ma na tuturigana na saikolu na tinoni tutuni i Jerusalem murina a Iesu e visudato i baragata 1:1–8:3
2) Na saikolu e pabo babaa me tsavugira pipi sui na veraqira na Tsiu 8:4–12:25
3) Me pabo baba goto tana vera taligu, me tsau baa kalina a Paulo e laba i Roma 13:1–28:31
a. Na kesanina nina tsigovera a Paolo 13:1–14:28
b. Na sailoki i Jerusalem 15:1-35
c. Na rukanina nina tsigovera a Paulo 15:36–18:22
d. Na tolunina nina tsigovera a Paulo 18:23–21:26
e. A Paulo e totu sosori i Jerusalem, mi Sesarea mi Roma 21:27–28:31
1
1 Vanigo kulaqu galugaluve a Teopilus,
I laona na kesanina niqu papi, au mamare tana rongoqira pipi sui nina aqo ma nina sasani a Iesu, tuu kalina aia e tuturiga nina aqo,
2 poi e tsau tana dani tana God e adidatoa i gotu. Idavia na datoana i baragata, ma Iesu tana susuligana na Tarunga Tabu, e paboa babaa nina sasani vanigira na mane aia e viligira kara lia nina apostolo.
3 I laona e vati sangavulu na dani murina na mateana, a Iesu e laba danga kalina vanigira nina apostolo. Aia e nauvaganana ia, rongona e ngaoa kara gini donadou saikesaliginia laka aia e maurivisutugua manana. Ara reilakana, maia e goko kolugira tana rongona na Verana God.
4 Mi kalina ara maisai sui i konina a Iesu, maia e molovanigira na ketsa iani: “Kamu laka na vanoligi taniana ieni Jerusalem. Kamu totu pitua na vangalaka au gini goko nogo vanigamu, aia nogoria na vangalaka na Tamaqu e vekenogoa vanigamu.
5 A Ioane e gini lesovitabu na ko lee moa. Migamu, ke tau oka, me sauba igamu kamu adia na lesovitabu ginia na Tarunga Tabu.”
A Iesu e Dato i Baragata
6 Mi kalina igira na Apostolo ara saimai i konina a Iesu mara veisuaa, “?Taovia, laka ia nogo kalina ia igoe sauba ko naua ma kara tanusi na Israel, ma kara tuu segeniqira vaga i sau?”
7 Me gokovisu a Iesu me tsarivanigira, “Na taguna ma na bongina, aia nogo na Tamaqu e titigira nogo tana susuligana segeni. Me tau nimui aqo igamu, kamu donaginia na tagu i tana kara laba.
8 Me sauba na Tarunga Tabu ke tsuna i konimui, me ke dangaliginigamu na susuligana. Me sauba igamu kamu gini turupatuna vanigira na tinoni i Jerusalem, mi tana vera sui tana Judea ma na Samaria, me ke ba tsau tana e vosa na barangengo, na omea sui igamu amu rongominogoa i koniqu.”
9 A Iesu e goko sui vaga ia me dato i baragata. Migira ara momoro tsaritsari moa, ma na parako e poisia tania na mataqira.
10 Na mataqira e momoro tatavata moa tana masaoka, maia e nangaligi nogo. Mara ka tavongani labamai ruka na mane, e sere ka poloqira, mara ka tuu i ligisaqira.
11 Mara ka tsaria, “?Mane ni Galilii, matena gua amu tutuu tana, mamu momoro dato lee i gotu tana masaoka? A Iesu, aia e dato nogo tanigamu i baragata, me sauba ke visumaitugua, vaga nogo amu vasini reia kalina aia e dato i baragata.”
Ara Vilia na Tuguna a Iudas
12 Me sui, migira na apostolo ara visutugua i Jerusalem talu tana Vungavunga na Olive, i tana e tau ao sosongo tania na verabau ia.
13 Mara laba i Jerusalem, mara ba tugua tana vale i tana ara tototu nogo igira. Igira nogo: a Petero, ma Ioane, ma Iakobo, ma Adrea, ma Pilipo, ma Toma, ma Bartolomeo, ma Mateo, ma Iakobo na dalena a Alpeus, ma Simone ni Kanaan, ma Iude na dalena Iakobo.
14 Igira sui ara lavu na totu saisai ma na nonginongi kolugira goto na daki, me kolua ko Maria na tinana Iesu, me kolugira goto na tasina.
15 Me kesa dani kalina igira na tinoni tutuni ara totu sai vaganana ia, mara gana ngongo kesa sangatu rukapatu igira sui kolu, me tuu a Petero, me tuturiga na goko me tsaria,
16 “Tasiqu igamu, e utu ke tau labatovu na omea ara marea tana Mamare Tabu. Igita a tsokonogoa tana laka na Tarunga Tabu e moloa nina goko i mangana a David, maia David e gini katemai idanogoa nina aqo a Iudas, aia e raqaa na alaala tana dani ara tangolia a Iesu.
17 A Iudas, aia e kesa goto gada aqokolu nogo igita na rongona a Iesu e viligotoa ke aqopata kolugita.”
18 Na qolo na tsutsukibo e adia a Iudas e voliginia kesa na kao. Mi tana nogo e tsodoa gana matemate. E botsa na tobana, mara viri rutsu na tinaena.
19 Migira sui ara totu i Jerusalem ara rongomia na omea e laba vania, mara soaginia na kao ia tana niqira goko segeni, Akeldama, na papadana “Kao na Gabu.”
20 Me goko babaa moa a Petero me tsaria, “Ara marenogoa tana papi na Linge Tabu, mara tsarivaganana:
‘Ke mangu lee na valena,
me ke tau goto totu ke kesa i laona.’
Mara maregotoa,
‘Me ke kesa segeni ke adia na sasana tana nina aqo.’
21-22 “Me ti ke vaga ia, me dou ti ke kesa tavosi ke sagemai i laoda, me ke sanga na gini turupatuna vaniaqira na tinoni laka e maurivisutugua a Iesu nida Taovia. E dou ti ka vilia ke kesa vidaqira na mane ara totu kolugita nogo tana nida alaala tana tagu popono na Taovia Iesu e totu kolugita, tuu tana tagu kalina a Ioane e gini goko na lesovitabu, tsau kalina e dato a Iesu i baragata.”
23 Vaga ia, migira ara molo vidana ka soaqira ruka na mane: a Josep, aia ara soaginia a Barsabas, mara soaginigotoa a Justus, maia goto a Matias.
24 Mara nonginongi mara tsaria, “Taovia, igoe o dona nogo na papada ara totu i laona na tobana pipi tinoni. Ami nongigo ko tusuvulagi vanigami asei ka vidaqira karani igoe o vilinogoa
25 ke tangolia na aqo na apostolo na tuguna a Iudas, aia e vanoligi nogo tania nina aqo, me baa tana nauna aia e kalea.”
26 Migira ara naua na vivili ka mateqira kaira, me gado konina a Matias, maia nogo e sage i laoqira na sangavulu kesa na apostolo.