13
1 Bɩdɛ́ɛ wɩ́rɛ ɖɩḿ, ngɛ Yeésu waalɩ́ɩ ɖaána‑daá ibó ɩcɔ́ɔ lɩɩrɛ́ kʊ́bɔńɖɛ‑jɔ́ sɩ ɩwɩ́lɩ ɩráa Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m.
2 Ngɛ zamɔ́ɔ kʊ́bɔńgɩ waalára kɩmɩlɩná yɩ hálɩ biiyéle ɩkpa kpɩ́ɩ́rʊʊ́‑daá ɩcɔ́ɔ bɩka zamɔ́ɔ sɩ́ŋɛ́ɛ lɩ́m nɔɔ́‑nɔɔ́.
3 Waawɩ́lɩ zamɔ́ɔ kɩḿ tɔ́mwá ɖabata na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ. Ngɛ wɔɔdɔ́ wɛ sɩsɩ: «Wɩ́rɛ gɛ ɩrʊ́ naárʊ woobó ɩvɔɔ́‑daá kúɖúúdi larɩ́ɩ.
4 Wánlarɩ́ɩ nɛ́, ngɛ natɩ́rɩ waazála nɩ́bááwʊ‑nɩ́bááwʊ, ngɛ siḿsi wɔɔgɔ́nɩ siɖi tɩ.
5 Natɩ́rɩ waazála bɔ́‑daá lénlé tɛ́ɛ́dɩ tɔɖɔ́ɔ nɛ́, ngɛ tɩɩjáŋ tɩnyɔ káma tɛ́ɛ́dɩ telím.
6 Wɩ́sɩ wɔɔgɔ́nɩ sɩsáa nɛ́, ngɛ bɩɩnyɔ́ɔ tɩ, ngɛ tɩɩwɩ́lɩ káma wóózi tafɩ́ya.
7 Kúɖúúdi natɩ́rɩ waazála sɔɔzɔ́ɔ́zɩ‑daá, ngɛ sɔɔzɔ́ɔ́zɩ waabɩ́ɩ sɩnyʊʊ́ tɩ.
8 Natɩ́rɩ waazála tɛ́ɛ́dɩ kazɔ́ɔ ńdɩ‑daá. Ngɛ tɩlɛ́ tɩɩɖʊ bíya; nakɩ́rɩ nɩɩnʊ́wá, nakɩ́rɩ niidóozo nakɩ́rɩ ɖʊɖɔ ákóosaaláa.»
9 Ngɛ Yeésu waadásɩ sɩsɩ: «Weení ɩwɛná nɩgbamɩ́nɩ nɛ́, ɩ́nɩɩ.»
10 Ńna gɛ Yeésu‑dɛ́ɛ wanbaaráa woogódúu ɩjɔ́ bɔbɔ́ɔ́zɩ yɩ sɩsɩ: «We‑rɔ gɛ nyánŋmatɩnáa ɩráa na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ bɩlɛ́?»
11 Ńna gɛ Yeésu woobúsi wɛ sɩsɩ: "Mɩ́nyɔ́ɔ́ nɛ́, Ɩsɔ́ɔ waava mɩ́ɩ sɩsɩ ɩ́tɩ́lɩ́ ɩdɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ‑dɛ́ɛ ásííri, amá bɛlɛ́ nɛ́ ɩdafa wɛ kɩ.
12 Káma weení ɩwɛná nɛ́, bándasɩ́ yɩ na iyuú bɩbá bɩɖɔ́ɔ; amá weení ɩvɛ́yɩ́na nɛ́, bɛ́nlɛɛ́ cʊ́kɔyɔ́ɔ wenká ɩwɛná nɛ́.
13 Wenbí bʊrɔ mánŋmatɩnáa wɛ na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ nɛ́ gɛ sɩsɩ bɛbɛɛ́na amá badánnáa; bénwelesí amá badánnɩɩ cánfáná banɩ́ɩ bugutoluú.
14 Bɩɩlá bɩlɛ́ gɛ na wentí anɖébi Ezáya waaŋmátɩ sɩsɩ:
«Mɩ́nbá iwélési amá mɩ́dánnɩɩ,
mɩ́nbá ɩbɛ́ɛ́m amá mɩ́dánnáa
15 káma zamɔ́ɔ kɩna kiwenbiré waagbɩ́ɩ́zɩ,
baabɩ́sɩ nɩgbaɖóni‑dɩnáa
boovu baazá
na bákána na baazá
yáá banɩɩná banɩgbamɩ́nɩ
na bitekiná bewenbé
balá túúbá na mɛlɛ́ɛ wɛ» nɛ́ ikóódi.
16 Bɩɩga mɩ́nyɔ́ɔ́ nɛ́, mɩnaa wenbi‑niíni dɩnáa, káma mɩ́ɩ́zá wánnáa bɩka mɩ́nɩ́gbamɩ́nɩ wánnɩɩ́.
17 Ménveerím mɩ́ɩ toovonúm sɩsɩ anɖébiwá ɖabata na ɩráa ɖabata boovu Ɩsɔ́ɔ na toovonúm nɛ́ bɔɔzɔ́ɔ́lɩ sɩ bana wenbí mɩ́bɛɛ́na ɖɔ́ nɛ́, amá badana; banɩ́ɩ wentí mɩ́nnɩɩ́ ɖɔ́ nɛ́, amá badanɩ́ɩ.
18 «Bɩlɛ́ nɛ́, iwélesi ɩnɩ́ɩ ɖuurú ɩmʊ́ ɩdɛ́ɛ tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ kutoluú.
19 Wenbá bánnɩɩ́ Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m bɩka badánnɩɩ tigutoluú nɛ́ cɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ nɩ́bááwʊ‑nɩ́bááwʊ lé kúɖúúdi waazála nɛ́. Sitááni wɔ́ngɔnɩ́ gɛ ɩkpɛzɩ́ wenbí booɖúu bewenbé‑daá nɛ́.
20 Weení wánnɩɩ́ Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m na ɩcáŋ ɩmʊ tɩ na wenbi‑niíni nɛ́ cɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ bɔ́‑dáa lénlé kúdúúdi waazála nɛ́.
21 Amá wóózi fɛ́yɩ́ nɛ́, tidénleerí. A bɩgɛ́ɛ nɔwɔ́ya yáá fúkúḿsi waadála yɩ Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m‑rɔ, wánbɩsɩ́ ɩwɔ́rɔ́.
22 Weení wénwelesí Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m na iyéle ɖúúlínya lomaazɛ́ na ɖɔ́ɔ́lɛ‑dɛ́ɛ ayiila ɩnyʊʊ́ tɩ bɩka ɩdánɖʊ́ʊ bíya nɛ́ cɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ sɔɔzɔ́ɔ́zɩ‑daá lénlé kúɖúúdi waazála nɛ́.
23 Wenbá bánnɩɩ́ Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m bɩka bánnɩɩ́ tigutoluú nɛ́ cɔɔ́ gɛ nyazɩ tɛ́ɛ́dɩ kazɔ́ɔ ńdɩ wentí‑daá lénlé kúɖúúdi waazála nɛ́. Bʊrɔ gɛ wánɖʊ́ʊ bíya; naárʊ nɩɩ́nʊ́wá, naárʊ niídóozo, naárʊ ákóosaaláa.»
24 Ngɛ Yeésu wɛɛdɛ́kɛ́ɛ́zɩ wɛ tɔ́m natɩ́rɩ sɩsɩ: «Ɩbɛ́ɛ wenbí bɛ́ngɛɛzɛnáa Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ nɛ́: Ɩrʊ́ naárʊ wooɖuuná kúɖúúdi kazɔ́ɔ ńdɩ ɩvɔɔ́‑daá.
25 Wɩ́rɛ nuvoowú ɩráa rɩ́ŋa wónɖóm nɛ́, ngɛ ɩrʊ́ ɩmʊ́ ɩbáɖáa wɔɔgɔná nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ ɩsɔ ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ bilée‑daá bɩka ɩɖɛ́ɛ.
26 Kíɖíídi wɔɔnyɔ bɩɖʊ bíya nɛ́, ngɛ nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ ɖʊɖɔ waaɖʊ tɩlɩ́ɩ.
27 Ngɛ ɖaána‑dʊ́ʊ‑dɛ́ɛ bɔwʊtá‑dɩnáa wɔɔgɔ́nɩ bɔtɔ́ yɩ sɩsɩ: «Kʊ́bɔnɩ́ mányɩ sɩsɩ kúɖúúdi kazɔ́ɔ ńdɩ gɛ nyóóɖúu nyɔ́vɔ́ɔ́‑daá ya. Le gɛ nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ waalɩɩná?»
28 Ngɛ woobúsi wɛ sɩsɩ: «Ɩ́bɛ́rɛ naárʊ waalaná bɩlɛ́.» Ńna gɛ ɩdɛ́ɛ bɔwʊtá dɩnáa sɩsɩ: «Bɩlɛ́ nɛ́ nyɔ́zɔɔlɛ́ɛ sɩsɩ ɖibó ɖɩkpɛzɩ́ nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ tɩḿ?»
29 Ngɛ ɩlɛ́ sɩsɩ: «Aayɩ́, ɩ́kɔ́kɔ́ ɩkpɛzɩ́ bɩkpɛdɩ́na kíɖíídi.
30 Iyéle bɩrɩ́ŋa bɩbɩ́ɩ hálɩ kʊ́m sáátɩ. Sáátɩ kɩḿ, ménveerím kʊmɖáa sɩsɩ: "Ɩgʊ́ nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ ɩfɔ́kɩ na ɩsɔ́ tɩ nimíni, bɩɩga bilée nɛ́, a mɩ́ɩ́gʊ́ kɩ bɩtɛ́, iboná kɩ ɩbɩ́rɩ mégbeewú‑daá''.»
31 Ngɛ Yeésu waadáŋmátɩ wɛ na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ neɖére sɩsɩ: «Ɩbɛ́ɛ wenbí bɛ́ngɛɛzɛnáa Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ nɛ́: kaalɩ́ɩ báŋɩ́náyɔ́ɔ bú ɩrʊ́ wɔɔgbɔ́ɔ iɖúu ɩvɔɔ́‑daá nɛ́ gɛ.
32 Ɖóóziwá bánvarɩ́m nɛ́‑dɛ́ɛ bíya‑daá, ɩgɛ́ɛ kúmúu gɛ, amá a wɔɔnyɔ, na ɩbɩ́sɩ tikíni‑daá tikú kʊ́bɔńgɩ hálɩ siḿsi wɔ́ngɔnɩ́ sɩ́ngaá sɩdɛ́ɛ ɖɛ́ndɛ́lá kɩdɛ́ɛ wɩláázɩ‑daá.»
33 Ngɛ Yeésu waadáŋmátɩ wɛ na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ neɖére sɩsɩ: «Ɩbɛ́ɛ wenbí bɛ́ngɛɛzɛnáa Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ nɛ́: kɔjɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ faadɩ́nɩ alʊ́ wɔɔgbɔ́ɔ ifuudiná kpɔ́nɔ́ mʊlʊ́m agúwee natúdóozo ngɛ bɩɩgba kazɔ́ɔ nɛ́ gɛ.»
34 Na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ gɛ Yeésu waaŋmatɩná zamɔ́ɔ tɔ́mwá tɩna tɩrɩ́ŋa. Ɩdaŋmátɩ natɩ́rɩ bɩdɛkɛ́ɛ na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ
35 na bɩka wentí anɖébi waaŋmátɩ sɩsɩ:
«Mónvulúu mɔ́nɔ́ɔ́ maŋmatɩná wɛ na tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ.
Mɔ́nbɔwʊ́ʊ wentí tɩmʊ́sɛ́ɛ ɖoo baalá ɖúúlinya» nɛ́ ikóódi.
36 Ngɛ Yeésu weeyéle zamɔ́ɔ ɩɖɛ́ɛ ɖaána. Ngɛ ɩwanbabaráa woogódúu ɩjɔ́ bɔtɔ́ yɩ sɩsɩ: «lɩzɩ́ ɖáa fɔɔ́‑daá nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ‑dɛ́ɛ tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ kutoluú.»
37 Ngɛ woobúsi wɛ sɩsɩ: «Weení wooɖúu kúɖúúdi kazɔ́ɔ ńdɩ nɛ́ gɛ Ɩrʊ́ Biyaalʊ́,
38 fɔɔ́ gɛ ɖúúlínya. Kúɖúúdi kazɔ́ɔ ńdɩ gɛ wenbá badɩɩná Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ nɛ́. Nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ gɛ wenbá bovóo kidaavéénúu nɛ́.
39 Ɩbɛ́rɛ weení wooɖúu nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ nɛ́ gɛ sitáánɩ. Kʊ́m sáátɩ gɛ ɖúúlínya‑dɛ́ɛ kʊrʊ́ʊ. Bɩɩga kʊmɖáa gɛ malááyɩ́kawá.
40 Ńŋɩnáa bánlɩzɩ́ɩ nyɩ́ɩ́dɩ tɩtɛ ńdɩ na bɔsɔ́ tɩ nimíni nɛ́, bɩlɛ́ gɛ sɩ bɩlá ɖúúlínya kʊrʊ́ʊ.
41 Ɩrʊ́ Biyaalʊ́ wéngediríi ɩdɛ́ɛ malááyɩ́kawá balɩzɩ́ ɩdɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ‑daá wenbá rɩ́ŋa bénÿelíi baranáa wánlám alaháácɩ nɛ́ na wenbá rɩ́ŋa bánlám bidaavé nɛ́
42 na bɔlɔ wɛ nimíni kʊ́bɔnɩ́‑daá, ńna gɛ bénwií balá mányɩ lé.
43 Bɩdɛ́ɛ sáátɩ kɩḿ nɛ́, toovonúm‑dɩnáa wénɖée nyazɩ wɩ́sɩ bɩlɛ́ bajaa‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ‑daá. Weení ɩwɛná nɩgbamɩ́nɩ nɛ́, ɩ́nɩ́ɩ.
44 Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ cɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ ɖɔ́ɔ́lɛ baamʊ́sɩ ɖɛ fɔɔ́‑daá gɛ naárʊ waalɩ́ɩ ɖɩrɔ nɛ́; ɩlɛ́ ɖʊɖɔ wándamʊsɩ́ ɖɛ gɛ na ńŋɩnáa bɩjɔɔ́ yɩ niíni nɛ́, wónboɖé ɩyá wenbí rɩ́ŋa ɩwɛná nɛ́ na ɩmʊ fɔɔ́ kɛḿ.
45 Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ tɔrɔjɔɔ́ gɛ nyazɩ bɛ́ɛ́dɛ́ɛ́rɛ‑dʊ́ʊ weení wánjáádɩ kejibíya kazɔ́ɔ ńba nɛ́.
46 Wooyuú liide‑bɔnɛ́ keji‑bú nɛ́, ngɛ woobó ɩyá wenbí rɩ́ŋa ɩwɛná nɛ́ ibó ɩmʊ yɩ.
47 Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ tɔrɔjɔɔ́ gɛ nyazɩ biruú bɔ́nlɔ́ɔ tenkú‑daá na kikóbúu tiiná ńdɩ‑ńdɩ nɛ́.
48 A tiiná woozu biruú, na banára kɩ balɩɩná kpaam‑rɔ, na balɩzɩ́ tiiná kazɔ́ɔ ńná baɖʊ ɖɔkɩ́nɩ‑daá na bɛbɛ́ɖɩ weená avɛ́yɩ́na fɔ́ɔ́zɩ́rɛ nɛ́.
49 Bɩlɛ́ nɔ́ɔ́ gɛ sɩ bɩlá ɖúúlínya kʊrʊ́ʊ. Malááyɩ́kawá wánɖʊ́ʊ balɩ́ɩ na bata balɩzɩ́ toovonúm‑dɩnáa fɔɔlʊʊ́, badaavé nɛ́ fɔɔlʊʊ́,
50 na bɔlɔ badaavé nɛ́ nimíni kʊ́bɔnɩ́‑daá. Ńna gɛ bénwií balá mányɩ lé.
51 Ngɛ Yeésu wɔɔbɔ́ɔ́zɩ ɩwanbaaráa sɩsɩ: «Mɩ́ɩ́nɩ́ɩ wentí rɩ́ŋa mááŋmátɩ ɖɔ́ nɛ́ tigutoluú?» Ngɛ bɛlɛ́ boobúsi yɩ sɩsɩ: «Ɩɩ́n.»
52 Ngɛ Yeésu wɔɔdɔ́ wɛ sɩsɩ: «Mará wɩlɩɖʊ́ weení baawɩ́lɩ yɩ Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m nɛ́ cɔɔ́ gɛ nyazɩ ɖaána‑dʊ́ʊ weení wánlɩzɩ́ɩ ɩdɛ́ɛ ɖɔ́ɔ́lɛ‑daá kɩ́fábɩ na kɩ́bɩńbɩ nɛ́.
53 Yeésu waaŋmatɩná tɔ́m‑gɛɛzɩrɛ tɔ́mwá tɩna bɩtɛ́ nɛ́, ngɛ waalɩ́ɩ dɩdáarɛ ɖɩḿ ɖɩdaá.
54 Ngɛ wɛɛɖɛ́ɛ tɛ́ɛ́dɩ wentí‑daá wɔɔjɔ́ɔ ɩbɩ́ɩ nɛ́; ngɛ wánwɩlɩ́ɩ ɩráa Ɩsɔ́ɔ‑dɛ́ɛ tɔ́m bɛdɛ́ɛ Ɩsɔ́ɔ yaazɛɛɖɛ́ ɖaána‑daá. Ngɛ bɩɩlá bɛlɛ́ bítí bɔ́ndɔ́m sɩsɩ: «Le gɛ wooyuúna áséńsí na maamááciwá tɩna?
55 Mányɩ sɩsɩ káfɩ́ńta biyaalʊ́ nbɩlɛ́? Manyɩ sɩsɩ ɩgɔɔ gɛ Marɩyáma bɩka igoobíya gɛ Yaakúbu na Ísífu na Sɩmɔ́ɔ́nɩ na Yuudée gɛ?
56 Mányɩ sɩsɩ ɖána igoobíya aláa rɩ́ŋa gɛ cé ya. Ngɛ le gɛ ɩmʊ́ wooyuúna bɩna bɩrɩ́ŋa?»
57 Ngɛ bɛdɛ́ɛ banyɩ Yeésu nɛ́ wɔɔdɔ wɛ nɩ́bááwʊ sɩsɩ bafa yɩ toovonúm. Ńna gɛ Yeésu wɔɔdɔ́ wɛ sɩsɩ: «Bánváa anɖébi gírímá báa lé, asée ɩdɛ́ɛ́dɩ na ɩɖaána‑daá baasí gɛ bɛ́ngbɛɛnáa yɩ.»
58 Tɛ́ɛ́dɩ tɩḿ tɩdaá, Yeésu talá mamááciwá ɖabata káma badafa yɩ toovonúm.