12
Iesus Ke Paginggingia Barangalele Ra Kanna
1 Ka ina malua papatu raumana ke katukala ba keke palipaketelalla rea nga ina Iesus momo ngia, nae Iesus ke role pala ka barangalele ra kanna roma, “Miau ngaka ella miau masi ta isi a goanga orae Parisiome.”
2 Ba i ke role bole roma, “Oru ra ri ke pako rea ke sane ke la konga. Ba oru ra ri ke kanggomepita rea keke la potanga ta baina ragau nga loreamatana ki.
3 Oru ra miau ka patpato rea ka rigo keke la pulingmalaglaga rea ka kae. Ba oru ra miau ka magungunu ki nga bale ina nga miau ka enno ngi keke la kuranga ki ngapotu.
Barangalele Rae Iesus Kanna Ngeke Mataue Tai
4 “Ba iau nga role paka miau ra kolingau memena roma, miau ka sana ngaka mataue ragau reke sapune miramiaume, ava ngarume na ri ka sana karea ka gingginga ta bainge otte muni.
5 Ava iau nga papanau miau mannangana ka tai a miau ngaka mataue. Ngaka mataue Nutu a kana ka gingginga ta samungpununge miramiaume ba tamaling kamiau lakallo ta malle a sia e pamiralali passavele. Iau nga role kamiau ka kaomannmannangana roma, ngaka mataue Nutu.”
6 Bae Iesus ke role bole ta lonana ae Nutu roma, “Ragau kinung ka loreamatana roma, ngaroma agau te ngaliua nge miau nge bai ta banga ka manu palu reke sisina, na i ke sane la ravunge lollokanna papatu ki. Ava miau sana nga lomiauvavai roma, Nutu lonapoge manu nginngina te.
7 Nutu ka lonamatana ka orume kinung ba ke sisitape gilimiau bulvunna reke momo nga kurumiaume. Minmina na sana ngaka matau. Miau kaka bollau raumana nga manume nge Nutu raguna.
8 “Iau nga role kamiau roma, ngaroma ragau ngeke turupote lopatokona ae ri te iau nga ragau ragureame sonrau, nae Agau Tuna ke la turungpota rea nga anggelo rae Nutu ragureame ngarume bole.
9 Ava ngaroma agau te nge kausikala iau nga ragau ragureame sonrau, na iau ka la kausingkale nga anggelo rae Nutu ragureame ngarume.
10 Ba ngaroma agau te nge patoe pangamologa e soali te Agau Tuna, nae Nutu ke la osungrurunge bainga laeala e soali. Ava ngaroma agau te nge rolebainga kae Kannu E Tupu, nae Nutu ke sane la osungrurunge bainga laeala e soali.”
11 Bae Iesus ke role kerea bole roma, “Ka ina miau ngaka tatukurume iau, na ri keke la loanga ka miau ta kalingnana ngallo nga sinagogme. Ba ngeke pamaisi miau nga reke kelapatali ba reke bollau ragureame. Ava miau ka sana nga lomiaupupu ka kae laeala roma, ‘Ita ka la maingamia ka rolengara ba ita ka la roleng mina ngaetai?’
12 Sana nga lomiaupupu ta ka kae laeala mana, nae Kannu E Tupu ke la pangalomatana miau ka pangamologa ra miau ka la rolenge rea.”
Pangateningkala E Ta Agau A Kilipukana A Sana Ramana
13 Na agau te nga maluame ke role kae Iesus roma, “Apangalomatanakana, Tamau ke matepatali mangng. Minmina na ngo role ka tataokau ta i nge tavoa ka oru ra tamamangng kanna nge omea.”
14 Avae Iesus ke ale roma, “Aekolong, tai ke puli iau ta baina iau nga kanana ngaliua nge onemea ba ta tavoanga ka oru nga kanimiau?”
15 Ba i ke role ka barangalele ra kanna roma, “Ngaka ella miau, miau ka sana nga lomiaumakaꞌe oru nge nga mogalo laekia e ngape. Ta ngaroma agau nga kanna oru papatu o nga ri tutuna mana, na maulingngana ka sana la likinangana ka oru nginngina ra kanna mana.”
16 Ba i ke role pakerea ka pangateningkala laekia bole roma, “Na ka ina agau a kilipukana ura ae i ponu ka kaning ka kae te,
17 na i ke role ka i muni roma, ‘Iau ka la maingamia ta sana kau malle ta alangavaikinunge kaning ra iau?’
18 “Minmina na i ke role roma, ‘Iau nga kalaruse bale kokorai ra iau pullue kaning ra iau ngi, na nga balipage ne nge bollau nga baina iau nga pullue oru nga iau ba kaning ra iau kinung ngallo.’
19 Ba iau nga role te iau muni roma, ‘Ka kang oru papatu reke pepe keke enno ngape ta leleng nga pesingmatana papatu nge ngarume. Minmina na one ngo panna, ba ngo kani, ba ngo inu, ba nga longsereng mana.’
20 “Avae Nutu ke la roleng kia roma, ‘One ka sana ramang! Sonrau mana ka rigo, na iau ka la ravunggaliunge matueng. Ava tai ke la ravunge oru kokorong ra one kalitupu rea te one muni?’ ”
21 Nae Iesus ke role ka pangateningkala rongngana roma, “Ngaroma ragau ngeke alakinunge oru nga ri muni nge nga mogalo laekia e ngape sonrau ava ke sane ke alakinunge oru reke pepe nge Nutu raguna, na ri nga tongarea kena ma agau laekia a sana ramana.”
Sana Nga Lomiaupupu Ta Momongamiaungana
22 Minmina nae Iesus ke role ka barangalele ra kanna roma, “Iau nga role kamiau roma, sana nga lomiaupupu ta momong ngamiaungana roma, ‘Ita kaka la kaninge taru?’. Ba bole sana nga lomiaupupu ta oru nga miramiaume roma, ‘Ita kaka la sisilinge taru?’.
23 Momong ngamiaunganame keke bollau raumana nga kaning, ba miramiaume keke bollau raumana nga lungapagame.
24 Ngaka kele manu ra kaokato, ri ke sane ke tota karea kaning ba ke sane ke umma ta lalanga rea bole. Ba ka sana kanrea ka malle o bale ta ri pulingkinunge kaningme ngi, avae Nutu ke pakankani rea. Ba ka miau ra oru reke bollau raumana nga manume!
25 Ba tai e nge miau ka kana ka gingginga ta pulingale kae kena mana ta momongana gaviling ka lonapungana?
26 Minmina na ngaroma ka sana kamiau gingginga ta kumangng ka otu laeala mana, ke meimia na ka lomiaupupu ta oru ka sausauna?
27 “Ngaka kele gaivame ineke umma ta leleng. Ri ke sane ke kumkuma ba ke sane ke saisaia lungapagame bole. Ava iau nga role pakamiau roma, ka inae Solomon kanserengea mirana raumana, na kaningserengngana laeala ka sana tongana ma te nga gaiva nginngina.
28 Miau ra lomiaupatokona sina, ngaroma Nutu nge kuma minmina ka pangalupagangana ka bega ba oru re nga mogalo reke momo sonrau ava me ngangaila na ngeke tamalilu ki ta sia, na i ke la pangalupaga miau mannangana.
29 Minmina na sana ngaka ella raumana ta oru re nga kaningi rea ba oru re nga inungu rea, ba sana nga lomiaupupu.
30 Ta ra sana ri ra Iura keke tangtange oru nginngina kinung. Bae Tamamiau ka lonamatana tapu roma, oru palu nga oru nginngina keke bollau raumana nge miau bole.
31 Ava miau ngaka tange oru re nga Nutu kelangpatalingana, ba i ke la tungnge oru nginngina te miau bole.
32 “Miau tutuna kokorong, ka sana ngaka matau ta Tamamiau ka lonamannmanna ta miau kelangapatali kala nge i ngallo nga kelangapatalingana ngarume.
33 Ngaka ba ka oru nga miau nga baina ngaka tunge lollokanname ta ra sillolo. Ba ngaka kuma ka bising re sane la lavusangng nga ri ra sasaipuna ore nga pulunge oru re nga Nutu mallena nga tava ngi. Ba nga ri ra sasaipuna ore nga pulinglunge oru re sane ke la ronga, ba kupeme ke sane ngeke kani rea, ba agolongkana te ke sane nge loa ta golongo rea bole.
34 Iau ka role minmina kurumea, malle a miau ka umma ta pulingkinung kanmiau kilipu ngia, ka i a malle a lomiaungana ke la momong ngia bole.”
Ragau Reke Momalla Ta Avolaukerea
35 Bae Iesus ke role ka barangalele ra kanna ka pangateningkala bole roma, “Miau ngaka momo ka lungapaga ngamiaungana ka lungapaga rae miau, ba lama rae miau reke toto.
36 Nga tongamiau kena ma ragau reke momalla ta avolaukerea kangagaliungana nga kaning te ore nga palingravung rea. Keke kuma minmina ta baina nga ine nge tute biunga, na ri ngeke pulapatalia biunga bolvole te i, na i nge lu.
37 Minmina na ke pe raumana ngaroma avolaukerea nge lelepite ra kumangngatulu nginngina ra kanna nga ina ri ke momo beke kelkela ta atungngana. Iau nga role kamiau ka kaomannmannangana roma, avolaukerea laeala nge bai ka sisilingana ma i a akumangngatulu a kanrea. Ba nge patara rea nga pala ta baina i nge silaekala rea ka kaning.
38 Ngaroma avolaukerea laeala nge lele ka rigo luana, o pala ta kae marara, o ka kae mana, na ke pe raumana ngaroma i nge lelepite ra kumangngatulu nginngina ra kanna nga ina ri ke kalitupe orume tapu beke kelkela te i.
39 Ava nga lomiaumatana roma: Taroma bale tamana ta lonamatana ka kae matana a taru a agolongkana la atung kia, na i sane te ngatakale agolongkana ta i taongalu ta bale ba golonge orume.
40 Minmina na miau bole ngaka momo ba ngaka kelkela kurumea, Agau Tuna ke la atung ka kae matana te a miau ka lomiauvavai roma, ke sane la atung kia.”
Agau E Sane Loatunanne Avolaukia
41 Nae Pita ke ballage Iesus roma, “Avolau, ko rolea pangateningkala laekolong te mangnga mana, o ta ragau kinung?”
42 Nae Iesus a i ae Avolau ke ale ka pangateningkala te muni roma, “Akumangngatulu e loatunanne avolaukia ba kana ka lomatana e pe ke meimia ka baingana? Ka i a agau matana a avolaukia nge pulia ta i kelangpatali ta ra kumangngatulu rae i ba ta i tunga karea kaning ka kae matana e nga kaning.
43 Akumangngatulu laeala nga lonasereng raumana ngaroma avolaukia nge lele, na nge kalipa kia ine umma minmina.
44 Iau nga role kamiau ka kaomannmannangana roma, avolaukia ke la pulinge ta i kelangapatali ta oru ra i kinung.
45 Ava ngaroma akumangngatulu laeala nge role ngallo nge i muni roma, ‘Avolaukau ke la momong ka panna tane gavili nanguni,’ na i nge paturu ta balinge ra panung ra kumangngatulu ba ra bale ra kumangngatulu, ba nge kaninni ba nge innu, ba nge bemve.
46 Na kumangngatulu laeala avolaukia ke la atung ka kae te a akumangngatulu lonavavai roma i ke sane la atung kia, ba ka kae matana te a i sana lonamatana kia. Na i nge sapipatoto kia ba nge pulia ta i momong kala nga ragau ra loreakalasa.
47 “Ba akumangngatulu laeala a lonamatana ka avolaukia lonangana ava ke sane kalitupe orume o ke sane kuma kurumea avolaukia lonangana ke la ravunge saping papatu.
48 Ava akumangngatulu a sana lonamatana ka avolaukia lonangana ba ke kuma ka bainga reke sosoali ra karea ka alang ke la ravunge saping tutuna mana. Agau e rave oru papatu ke la tungagaliue oru papatu bole. Ba keke la balinglage agau eke tunge oru papatu te i ta i tungagaliue oru papatu muni.”
Iesus Ka I A Kalingpala Nga Ragau
49 Bae Iesus ke role ka barangalele ra kanna bole roma, “Iau ka atu ta patungapage sia nga mogalo laekia, ba ka matea ta i leleng bolvole!
50 Ava pala ka kau ka pangamagoe e nga taongalu nga miralali ma agau eke bolue ka ine ngeke pamagoea. Ba kaningmai ngaungana ke maena raumana nge iau ka ina iau la momongkalange pangamagoe laeala rongana!
51 Sana nga lomiauvavai roma, iau ka atu ta pangataramasinge ragau re nga mogalo laekia e ngape. Iau nga role kamiau roma, iau ka sana atu ta pangataramasinge ragau. Ke sa. Iau ka atu ta kalingpala rea.
52 Ngarume nga kae laekia, na pana lima re nga balekaina kena ngeke palikalipala rea. Pana mologi ngeke kalipala rea nga pana lua, ba pana lua ngeke kalipala rea nga pana mologi.
53 Ri ngeke palikalipala rea. Goe a panung nge kalipala nge tamana, ba goe a panung tamana nge kalipala nga goe ae i a panung. Ba bole goe a bale naname nge kalipala nga goe ae i a bale, ba goe a bale nge kalipala nge naname. Ba avale lonapiau bole nge kalipala nge goenapiau, ba goenapiau nge kalipala nge lonapiau.”
Kelangalomatana E Ta Oru Reke La Leleng Ngarume
54 Nae Iesus ke role bole ka maluame roma, “Ka ina miau ngaka kele mumuka ine kalapallpaga nga bava a kae barelulu ngia, na bolvole mana na miau ngaka role roma, ‘Kue ke la tugung.’ Na nge tugu.
55 Ba ka ina bovole e pa nga bava te ke inso, na miau nga role roma, ‘Kae ka la mammanangana.’ Na nga mammana.
56 Miau ra goangakana! Ka lomiaumatana ta kelangpatokonange oru reke lele nga mogalo ba nga tava. Ava ke meimia na miau ka sana lomiaumatana ta kelangpatokonange oru rae Nutu kumkuma ki ka kae laekia e sonrau?
57 “Ba ke meimia na miau muni ka sana lomiaukali paka bainga e pe ta miau loangakurumenge?
58 Ke base ina one ngo lola kala nga agau a iukia kone ta akalingnanakana. Na ka ina onemea ngaka tatao tale nga pamau, na one ngo ava ta legengepitakao. Ngaroma one sano ngo kuma minmina, na i nge utupallala kone kaligi ta akalingnanakana kamana. Na akalingnanakana nge role ka akurtalingling ae i e tungtunge alanga, na i nge pullu one nga pulangkala.
59 Iau nga role kone ka kaomannmannangana roma, one ko sono la lelengmalaga ta nge lele nga ina one ngo tunge kuru rongana mannangana.”