7
Nté ō nantíko kōó Esteba
1 Kidáā ne, kakaꞌan tóꞌō dutu íña ñá Israeé san, katsixeꞌe ña Ēsteba:
—¿Ntāa ntu é ntákaꞌan ñá sāꞌa? —kaꞌan ña.
2 Kidáā né, eni ntuꞌu Ēsteba kakáꞌan ñá ni ñā:
—Un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto, te kuetsi te naꞌnu nto, kini nto é kākaꞌán u ni ntō: Ini nto tsí Xuva kō, ña dóo kaꞌnu, ntii díto ñá nuu uva áta ko Ābraan nte ntúvi diꞌna, dá tūvi dukuan ña ñuú Mesopotamia, diꞌna dá kɨ̄ꞌɨn ña é kikutúvi ña ñuú Haraan.
3 Ne, kakaꞌan Xúva ko ni Ābraan: “Xtuvīn miin ñuú o ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaviꞌi o, kuēꞌén xio ñuu mí nañēꞌé u o ve”, kaꞌan ña.
4 Kidáā ntáka Abraan ñuú Caldea, kuéꞌen ña, kukutuví ñá ñuú Haraan. Rkontûví ne, xíꞌi uva ñā né, Xuva kō kíxnteká ña ña, xee ña ñuu sáꞌa mí ntoo ó vevii.
5 Ntá tsi Xuva kō ñá ni xēꞌé ña ñuꞌu é kūvi iña mii ña, nté un siin. Ntá tsi xeꞌé ña xuꞌu ña é dā nte rkontûvi kuéꞌe ña ña ñuꞌú san. Tē xiꞌi ñá ne, kuvi iña iꞌxá ña ni īꞌxá ika ñā dɨ́, kuān te ntuvi tsíkán ne, váta kōo iꞌxá ña.
6 Sáꞌa kākaꞌan Xúva ko ni Ābraan: “Iꞌxá o ne, xio ñuú kuntōo ña; ñá te ñūú mii o kuntoo ña. Kidáā né, dōo kini koo vií ñaꞌa san ni ñā. Kīꞌi ña ña é kuētsi é kāda tsiñu ña iña ña. Kɨ́mī sientu kuia é kuan koo nantōꞌo ña ña.
7 Ntá tsi kuéꞌē u é ntōꞌo ña ñuu tsíkan e kuán koo nantōꞌo ña iꞌxá o. Kidáa ntīi iꞌxá o ñuu tsíkan, naxee ñá ñuu sáꞌa ne, iꞌa tsi kuntoo ña, kunuu inī ñá ko”, kaꞌan Xúva ko ni ñā.
8 Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraán ne, dē kúꞌvē ña é tēꞌnte un siin kúñū é īxi un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tií san vata koo é dîto e ntáduku ntée ña Xuva kō. Dukuān né, dā káku iꞌxá ña é nani Īsaá ne, dē ntaa Ábraan, éꞌnté ña kúñū é īxi i da kúvi ūna ntúvi káku ne, kuan tsī o dé Isaa ni íꞌxá ña é nani Jācoó ne, kuan tsī o dé xtuku Jacoo ni ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxá ña, dɨvi ñā é uva ūxuvi tátá ña Israee.
9 ʼIꞌxá Jacoó san ne, kūneꞌu iní ña ni enī ña, ñá nani Jōseé ne, díko ña Jōseé san. Ña ñuú Egítō ñíi ña ña é kāda tsiñu ñá iña ña. Ntá tsi ínūu méꞌñu Xuva ko Jōseé san ne,
10 nákākú ña ña é kāntoꞌo ña. Xéꞌe ñā e dóo kiꞌin īní Josee nté koo vií ña ne, xéꞌe ñā e dóo kuinima reí ñuú Egítō sán ña, dɨvī rei, ñá nani Farāuun. Reí san ne, nākaxnúu ña Josee é kodo nuū ñá ñuú Egíto nī nú viꞌi ña kān dɨ.
11 ʼKidáā ne, kútama ñuú Egíto ni ñūú Canaan. Ñá ni nīꞌi ñáta kō é kāꞌxi ña. Dōo ntóꞌo ña dókō.
12 Ntá tsi xee túꞌūn ntaꞌa Jacoo tsí īó trigu ñúú Egítō sán ne, táxnūu ña iꞌxá ña, dɨvi uva ata ika kō.
13 Dā kúvi uvi íto ñeꞌe ñá ne, da kidáā xeꞌé Josee kútuni ña é ēni míi ña ñā ne, kidáā kútuni Fárauun é ñaviꞌi Joseé san ne, tatá Israee ña.
14 Kidáā ne, táxnūu Josee túꞌūn é kɨ̄ꞌɨn úva ña Jācoo, ni ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaviꞌi ña, kikuntóo ña ñuú Egítō. Úni dīko xeꞌun ñáꞌa ña
15 xée ña é kuntōo ña ñuú Egítō. Ikān xiꞌí Jacoó ni ñata kō, ña intóo diꞌna.
16 Dā rkontûvi dá xiꞌi ñá ne, kueꞌen níꞌi ña ña ñūú Siqueén ne, ikan īntúꞌxi ña ñaña e ñíi Abraan ntáꞌa iꞌxá Hamoo.
17 ʼE dóo káxa ñá Israeé san ñuú Egítō da xee étsin ntuvi é ntūntaa é kākaꞌan Xúva ko dā xeꞌé ña xuꞌu ña ni Ābraan.
18 Kidáā ne, xée tūku ñaꞌa é viī ñá rei ñuú Egítō ne, rei tsikán ne, ña ni ínī ñá xoo e Jósee.
19 Rei saꞌá ne, ēni ntaꞌví ña ñata kō né, dōo nantóꞌo ña ña. Dē kúꞌvē ña é nakuitā ñá un ntɨꞌɨ īꞌxa tií san é dā ve kakaku vata koo é na kūvi, tsí ntio ña é nantɨ̄ꞌɨ ña tatá kō.
20 Ntuvi tsikán ne, káku Muisee. Uni xóo xtúvi xuꞌu ña i má viꞌi ña kān é nakuēꞌnu ña i, tsi dóo ntio Xuva ko ī.
21 Dā ña ni kuvi vií ka ña ni ī né, da miī é xtuví xaa ña i. Kidáā né, dɨvi tsī diókō reí san kíꞌi ña i ne, nakuéꞌnu ña i vata tsi te iꞌxá mii ñā.
22 Dukuān ne, kutúꞌve Muiseé san é un ntɨꞌɨ̄ é īni ña Egíto ne, dōo íni ña nté koo kaꞌan ñá ne, dōó iō ña é viī ñá nee ntɨ́ꞌɨ ntɨꞌɨ.
23 ʼDā ntɨꞌɨ ña uvi díko kuiá ña ne, dē kuení ña é kɨ̄ꞌɨn ña, kikoto níꞌni ña ñaꞌa ña, ña Israeé san.
24 Ikān íni ña tsí uun ñaꞌa ña Egíto kanantōꞌo ña uun ñaꞌa ña Israee. Muiseé ne, nadáꞌan ña ñāꞌa ña, ña Israeé san ne, ēꞌní ña ña Egítō san.
25 Kuiní ña té kūtuni ñaꞌa ña é Xuva kō táxnūu ña ña é nakákū ñá ña. Ntá tsi ñá te kuan ō ni ñeꞌe dɨ́kɨ ña Israeé san.
26 Tuku ntuvi ne, taꞌan túku Muisee úvi ñaꞌa ñá Israee, ntánaā ñá ne, ntio ña é nakaꞌnté nuu ña, kakaꞌan ña: “¿Nté kui kuān ó de ntu nto? Tsí ñá vāꞌá ō é naa o ni taꞌan kō”, kaꞌan ña.
27 Kidáā ne, uun ñaꞌa ña, ña é kadē xení ni tāꞌan i ne, tɨꞌvi nūu ña Muisee, kakáꞌan ña: “¿Xoó ntu kakaꞌan i é kadā kúꞌvē nto iñá ntɨ, é xntēkú kuꞌvē ntó ntɨ?
28 ¿Vá kaꞌnī ntú nto ko vata ō éꞌni nto ña Egítō san iku?”, kaꞌan ña.
29 Dā téku Muisee é kākaꞌan ñá ne, īnu ña ñuú Egítō, kuéꞌen ña, kukutúvi ñá ñuú Madiaan. Ikān éni viꞌi ña ne, xío ūvi iꞌxá ña.
30 ʼÍtā ntiꞌxin uvi díko kuiá ne, uun ntuvi kaika Muisee má kūꞌu kan etsin xuku é nani Sināii. Ikān íni ñá é kaīꞌxi ntáꞌa utun sán ne, ntii díto uun ánje Xuva kō méꞌñū ñuꞌu é kaīꞌxí san.
31 Koó dā kúduꞌva Muisee da íni ña ne, xée ētsin ña é koto díto ña. Tēkú ña tatsin Xúva kō é kākaꞌan ñá ni ñā:
32 “Xuꞌú ne, Xuva ñáta o Ābraan, Ísaa, ni Jácoo”, kaꞌan ña. Koó dā kanɨ́ꞌɨ Muisee e dóo ūꞌví ña ne, úꞌvī ñá é kōto ña ñuꞌu san.
33 Ne, kakaꞌan Xúva ko ni ñā: “Nantīin ntiꞌxen o, tsí ñuꞌu mí ntītsín san ne, ñuꞌu kuîko.
34 Xuꞌú ne, é iní u é kuān nte ntántóꞌo ñaꞌa ko ñuú Egítō. É tēkú ko e dóo ntaꞌví o ntátaan nuu ña. Dukuān é vēꞌxi ú é nakākú u ña. Niꞌín ve, tsí nataxnūu ú o ñuú Egítō”, kaꞌan ña.
35 ʼKuān te nántii niꞌni ñata kō san Muisee dá ntákaꞌan ña: “¿Xoó ntu kakaꞌan i é kadā kúꞌvē nto iñá ntɨ, é xntēkú kuꞌvē ntó iñá ntɨ?”, ne, dɨvi ñā é taxnuu Xuva kō é kadā kúꞌvē ntíꞌxe ña, é nakakū ñá ña Israeé san, tsí kuān ó kakaꞌan Xúva ko ni ñā da ntii dîto ánjē san méꞌñu ūtun é kaīꞌxí san.
36 Dɨvi Muīseé san é nátava ña ñata kō san da ntáka ña ñuú Egítō. Dɨvi ñā e dé ña nuu i e dóo naꞌnu. Dōo kueꞌe kuénta xeꞌé ña dā intóo ña ñuú Egíto, dā ita ntíꞌxin ñata ko Ntute Ñuꞌu Kuēꞌé ne, da nɨɨ̄ íka ña uvi díko kuia má kūꞌu kán dɨ.
37 Dɨvi tsi Muīsee é kākaꞌan ñá nī ña Israeé san: “Xuva ko ne, taxnūu ña uun ñaꞌa, ña é kaꞌán naa ña vata tsī ó de ú xuꞌu, uun ñaꞌa, ña é dɨvi tsi tāta ko”, kaꞌan Muísee.
38 Muisee xtúku tsi san é itúvi ña ni ñata kō da nátaká nuu ña má kūꞌu kán ne, dɨvi ña kākaꞌan ñá nī ánjē rkɨ uku Sínaii da xeꞌé Xuva kō túꞌun ñā é kātaꞌxi ntuvi iña ko é kāda ntaa o.
39 ʼNtá tsi ñata kō sán ne, ña ni ntío ña kuintīꞌxe ña Muiseé ne, nántii nīꞌni ña ña. Tɨ̄vi ínī ña e ntáka ña ñuú Egíto ne, ntīo ña é ntiko kōo xtúku ña.
40 Kidáā né, kakaꞌan ñáꞌa sán ni Āroon: “É ntīo ntɨ́ ne, kāda váꞌa nto é kūvi xuva ko, é kodo nūú nuu ko, tsí ñá ini o nté ō kúvi ni Muīsee, ñá natavā ko ñuú Egítō”, kaꞌan ña.
41 Kidáā ntaváꞌa naā ñá uun iꞌxá duntɨkɨ e kúvi tɨ xuva ñā né, ēꞌní ña kɨtɨ kantíto ntiꞌxe é kāꞌmi ña tɨ nuu kɨ́tɨ ntuváꞌa nāá san vata kaa doméni é kuēꞌé ña tɨ. Tāvá ña dodîni iña xuva ñā e ntaváꞌa nāa míi ña.
42 Xuva kō né, tsoo mii ña ñā kídaa, ku ika ña ñā ne, xéꞌe ñā é dotō tsí kunuu inī ña ngántii ni xoo ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ xntɨvi é īó e dukún kan, vatā ó uve naꞌa iní tutu é de váꞌa ña é kākaꞌán naa Xuva ko kídaā:
¿Amá ntu táꞌxi nto kó doméni kɨtɨ éꞌni nto
da íka nto má kuꞌu kan da nɨɨ̄ é ūvi díko kuiá san?
43 Da mii kuēꞌen tsi é ido nto viꞌi doo iña xuva nto Moloó ne,
īdo nto xntɨvi iña xuva nto Refaan.
Ñá te dɨvī ú ntánuu iní nto ko,
tsí kudii e ntávaꞌa nāa mií nto ntánuu iní nto.
Dukuān né, natāvá u nto ñuú nto ne,
natsoo ú nto dií ka ikā é ñuú Babilonia,
kaꞌan Xúva ko nī ña Israeé san.
44 ʼDā íka ñata kō má kūꞌu kán ne, ínīꞌi ñá viꞌi doo e kúvi xúkūn, mí ñuꞌu váꞌa lei iña Xuva ko, dɨvī é ntávaꞌa nāá ñaꞌa san vata tsi ō nañéꞌe Xuva kō Muisee.
45 Xúkūn viꞌi doó san ne, kuvi iña ñáta kō kídaa ne, kuan tsī ó ntaído ñā dá xee ñá ni Jōsuee dá idé ña duꞌxen nī ña xio ñuu, é kíꞌi ña ñuꞌu ña, tsí Xuva kō nantii ña ña é ña te ña Israeé san vata koo é kūvi kuntoó ñata ko ñūú saꞌa. Ne, iꞌa katúvi xúkūn viꞌi doó san nté ntūvi dá itúvi rei Davii.
46 Rei Davií san ne, dōó ntio Xuva ko ñā. Ncho xntitsī ñá xúkun kāꞌnu iña Xuva ko, é dɨvi tsi Xuva ñata ko Jācoo;
47 ntá tsi rei Salamuun kúvi idé ña xntítsī ñá xúkūn san.
48 Ntá tsi Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu sán ne, ñá te īni ukun e xntítsī ñaꞌa san kutuví ña. Tsí vatā ó kakaꞌan ña é kākaꞌán naa Xuva kó ne:
49 Viꞌi antɨvi ā tuví u, kadē kûꞌvé u.
Ñuxiví san ne, vata kaa teu é nteku ntiꞌi dɨ̄ꞌɨn ko kaa.
¿Nté ntu kaa viꞌi é xntitsi ntō iñá ko?
¿Ō míꞌi ntu kūtuví daꞌna u?
50 ¿Ñā ntu te xúꞌu e dé kûꞌvé u neé ntɨꞌɨ ntɨꞌɨ é īo?
kaꞌan Xúva kō.
51 ʼUn ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto ne, ¿nté kuān nte lóꞌo ntu nto? ¿Ña ntátekú kueꞌen xnto? Vata tsi tē ña íni nto xoo é Xuva kō. Ñá ntákuintiꞌxe kueꞌen xnto é kākaꞌan Espíritū Sántū san. Dadɨɨ xnto ni ñata ntō.
52 Dōo nantóꞌo ña da xōó ka ñaꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva kó ne, ēꞌní ña ñaꞌa, ña é kākaꞌan é kiꞌxi uun ñatīí, ña e dóo vaꞌa é taxnuu Xuva kō. Vevií ne, é kīꞌxi ñá ne, dɨvi ntō díko nto ñā né, ēꞌní nto ña dɨ.
53 Dɨvi ntō niꞌi ntó lei iña Xuva ko e kíxniꞌi ánjē san kídaa ne, ntē ña ni kuintíꞌxe nto leí san. —Kuan ō kaꞌan Ésteba ni ñá odo nūu iña ñá Israeé san.
Dā xiꞌi Ésteba
54 Dā téku ñaꞌa san é kākaꞌan Éstebá ne, kūdiin kuéꞌen ña. Vevií tsi kaꞌxí kueꞌen ñá ña, kuiní ña.
55 Ntá tsi Estebá ne, dōo nuu Espíritū Sántū nima ña. Ntāa niꞌi ña nuu ñá e dukún kan, īní ña Xuva kō e dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña ne, ntitsí Jesuu díñɨ kuaꞌa ña.
56 Kidáā né, kakaꞌan ña:
—¡Un kaa é kainí u! Nākaán viꞌi antɨ̄vi ne, kainí u Ña Vexkúvi Ñatīi, ntitsí ña diñɨ kuaꞌa Xuva kō —kaꞌan ña.
57 Ntá tsi dutú san ne, kūdiin kuéꞌen ña é kuān ó kakaꞌan ña. Ēdɨ́ ña loꞌxo ñá ne, koó da vāntiñɨ ña tɨ́ɨn ña Esteba,
58 kueꞌen níꞌi ña ña diñɨ ñuú kān né, ikān xeꞌé xuu ña ñā. Ña ntátsiꞌi kuétsi ñā sán ne, tsoo váꞌa ña doo ña ntaꞌa uun ná kuetsī, ná nanī Saúlū.
59 Ntá tsi, da nɨɨ̄ ntáxeꞌé xuu ña ñā ne, kakaꞌan ntâꞌví Esteba, kakaꞌan ña:
—Tōꞌó ko Jesuu, nakiꞌi nto nimá ko —kaꞌan ña.
60 Kidáā ne, nakunchɨ́tɨ ña ne, un ntii tsi kākaꞌan ña:
—¡Xuvā, kaꞌnu vií nto nima ntó ni ña sāꞌa tsí kuān ó ntáde ña nī ko! —kaꞌan ña.
Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, xíꞌi ñā.