Néndó kɨ́ Jeju ndó dow-je dɔ mbal-tɨ
5
Ta lə dow-je kɨ́ ꞌto njénékumə̰-je
Luk 6:20-26
Lokɨ Jeju oo kosɨ dow-je lé, ḛ al isɨ taá dɔ mbal-tɨ. Beɓa njéndó né-je liə ꞌree rɔ-é-tɨ. Rəmə ulə gin ndó-dé né panè:
«Dow-je kɨ́ dꞌoo rɔ-dé kɨ né al takəm Lubə-tɨ ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə kɔ̰ɓe kɨ́ dɔra̰-tɨ tò kdɔ-dé.
Dow-je kɨ́ njéndingə ndoo ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə Lubə à sɔl mḛḛ-dé!
Dow-je kɨ́ njésɔl dɔ-dé ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə Lubə à kadɨ dɔnangɨ təl né dɔji-dé*!
Dow-je kɨ́ ɓo ra né kɨ́ njururu ra-dé kin ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə Lubə à kadɨ-dé tɔ́gɨ!
Dow-je kɨ́ njékoo kəmtondoo lə madɨ-dé-je ɓa ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə Lubə à koo kəmtondoo lə-dé tɔ!
Dow-je kɨ́ mḛḛ-dé aa njay ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə dꞌa koo Lubə kɨ̀ kəm-dé!
Njékulə dow-je nojɨ natɨ ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə dꞌa ɓa-dé ngan lə Lubə!
10 Dow-je kɨ́ dꞌisɨ dꞌulə kəm-dé ndoo
kdɔ né ra-dé kɨ́ njururu ɓá ꞌto njénékumə̰-je!
Kdɔtalə kɔ̰ɓe kɨ́ dɔra̰-tɨ tò kdɔ ta lə-dé!
11 Sə̰i kɨ́ dow-je ꞌtajɨ-si, dꞌulə kəm-si ndoo
ꞌtə́tɨ ta-je kɨ́ majɨ al majɨ al ta-si-tɨ kdɔ ta lə-m ɓá ꞌtoi njénékumə̰-je!
12 ꞌRai rɔnəl ə ꞌtiləi kole!
Kdɔtalə nékugə dɔji kɨ́ boy n̰a̰ ya tò ngəbɨ-si dɔra̰-tɨ nɔ̰ɔ̰.
Njépata-je kɨ́ ta Lubə-tɨ kete nɔ̰̀-si-tɨ kàrè
dow-je dꞌulə kəm-dé ndoo bè ya tɔ!»
Njèkun go Kristɨ to katɨ kɨ̀ londógɨ lə dɔnangɨ
Mar 9:50; Luk 14:34-35
13 «Sə̰i ɓá ꞌtoi katɨ lə dɔnangɨ. Ngà kinə mbinə̰ katɨ ɔr kɔgɨ lé, dow à ra ban ɓá à təl dɔ̰ gogɨ ɓəy wa? Majɨ-é goto ngá. Təl né kɨ́ tuwə kungɨ kɔgɨ gidɨ lo-tɨ kadɨ dow-je ꞌnjiyə dɔ-tɨ ya par ngá.
14 «Sə̰i ɓá ꞌtoi londógɨ lə dɔnangɨ. Beɓa ɓebo kɨ́ tò dɔ mbal-tɨ taá lé, à kasɨ ɓɔyɔ rɔ-é al. 15 Dow à kində pər lampɨ-tɨ kdɔ jəbɨ ngó dɔ-tɨ al. Ngà à na̰a̰ kagna̰a̰ lampɨ-tɨ taá kdɔ kadɨ dow-je kɨ́ mḛḛ kəy-tɨ lay ya dꞌoo-né lo. 16 Bè ya tɔ, adi dow-je lay ya dꞌoo londógɨ lə-si mḛḛ né ra-tɨ kɨ́ majɨ. Lokɨ dꞌoo-né ra-si kɨ́ majɨ rəmə, dꞌa kɔsɨ gajɨ Bɔbɨ-si Lubə kɨ́ isɨ dɔra̰-tɨ.»
Néndó lə Jeju sɔbɨ dɔ ndukun lə Moiyijɨ
Luk 16:17; 12:58,59; 16:18
17 Ooi nè a painè, mꞌree kdɔ bujuru ndukun-je lə Moiyijɨ kɨ̀ néndó lə njépata-je kɨ́ ta Lubə-tɨ. Ma̰ lé, mꞌree kdɔ ꞌbujuru kɔgɨ al, ngà mꞌree kdɔ kadɨ ta-je lə-dé lé né-é ra né ngá. 18 Ooi majɨ, mꞌa kidə-si rəsɨ; ka̰ ya dɔra̰ kɨ̀ dɔnangɨ dꞌa̰ lo ka̰-dé-tɨ ɓəy kinlé, tó ndukun lə Lubə à tò lo tò-é-tɨ rəm, ndajɨ mbete kɨ́ káre-rè ya kàrè dow à bujuru mḛḛ mbete ndukun-tɨ kɔgɨ al sar ya kadɨ né-je lay kinlé ra-né né. 19 Dow kɨ́ al dɔ ngon ndukun káre dan ndukun-je-tɨ lə Lubə rəm, ndó dow-je adɨ dꞌal dɔ-é siə tɔ lé, dowbé à to dow kɨ́ sḛ bè kɔ̰ɓe-tɨ kɨ́ dɔra̰-tɨ. Ngà dow kɨ́ təl rɔ-é go ndukun-je-tɨ rəm, ɓá ndó dow-je adɨ ꞌtəl rɔ-dé go-tɨ siə tɔ lé, à to dow kɨ́ boy kɔ̰ɓe-tɨ kɨ́ dɔra̰-tɨ. 20 Beɓa mꞌa kidə-si rəsɨ: «Kinə né ra kɨ́ njururu lə-si itə ꞌlə njéndó dow-je ndukun-je kɨ̀ Parisi-je al rəmə, a kandi kɔ̰ɓe-tɨ kɨ́ dɔra̰-tɨ nda̰ bè al.»
Néndó kɨ́ dɔ wɔngɨ-tɨ
21 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ dꞌidə dḛ kɨ́ kete lé ꞌpanè: «ꞌA tɔl dow al; dow kɨ́ tɔl dow lé, dꞌa kɔw siə nɔ̰̀ njégangta-je-tɨ.» 22 Ngà ma̰ rəmə, mꞌidə-si mꞌpanè: Dow kɨ́ adɨ wɔngɨ ra-é dɔ ngonkɔ̰-é-tɨ lé, dꞌa kɔw siə lo gangta-tɨ. Ngà dow kɨ́ tajɨ ngonkɔ̰-é panè nꞌto dow kɨ́ kɔgɨ kare lé, asɨ kadɨ dꞌɔw kɨ̀ dowbé lo gangɨ ta-tɨ kɨ́ boy, ngà dow kɨ́ ɓa ngonkɔ̰-é mbə́ dow rəmə, à tokɨ kilə dowbé dan pər-tɨ kɨ́ tò sartagangɨ tɔ. 23 Lokɨ ꞌɔw kdɔ kadɨ né Lubə logugɨ né-tɨ, ɓá kinə mḛḛ-i ole dɔ ta-tɨ kɨ́ ngonkɔ̰-i ɔw-né sə-i lé, 24 ꞌin̰ə kadkare lə-i lé logugɨ né-tɨ nɔ̰ɔ̰ ya ə ꞌɔw ꞌulə nojɨ natɨ siə kete ɓəy taá kadɨ ꞌtəl ꞌree ꞌadɨ kadkare lə-i Lubə.
25 Lokɨ ꞌisɨ ꞌɔw lo gangta-tɨ kɨ̀ njèta lə-i lé, ꞌulə nojɨ natɨ siə kalangɨ dɔ rəbɨ-tɨ, nè kinə ɔw tḛḛ sə-i nɔ̰̀ njègangta-tɨ lé, njègangta à kilə-i ji asgar-tɨ kadɨ-é ilə-i dangay-tɨ. 26 ꞌOo majɨ, mꞌa kidə-i rəsɨ; ꞌa kugə ngər-ngər, sisi ya kàrè à nà̰y al ɓá ꞌa tḛḛ dangay-tɨ ɓəy.
Néndó kɨ́ dɔ sangɨ-na̰ kɨ́ lo kaya-tɨ
27 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ dꞌidə dḛ kɨ́ kete lé ꞌpanè: «ꞌA ra kaya al.» 28 Ngà ma̰ rəmə, mꞌidə-si mꞌpanè: «Dow kɨ́ oo dené sar adɨ ɓo-é ra-é mḛḛ-é-tɨ lé, to kaya ya dowbé ra kɨ̀ dené-é ngá tin.» 29 Kinə kəm-i kɨ́ kɔ̀l ɔw sə-i adɨ ꞌra majal lé, ꞌɔr-é ꞌilə-é kɔgɨ ngərəngɨ nṵ bè, kdɔ ngon rɔ-i káre-rè ə́ tujɨ kdɔ kadɨ rɔ-i kɨ́ lay ɔw-né dan pər-tɨ kɨ́ tò sartagangɨ kin al ə tò sotɨ. 30 Ngà kinə jikɔl-i ɓá ra-i adɨ ꞌra majal lé, ꞌgangɨ-é ilə-é kɔgɨ ngərəngɨ nṵ bè, kdɔ ngon rɔ-i kɨ́ káre-rè ə́ tujɨ kdɔ kadɨ rɔ-i kɨ́ lay ɔw-né dan pər-tɨ kɨ́ tò sartagangɨ kin al ə tò sotɨ.
Ta kɨ́ dɔ gángɨ-na̰-tɨ lə dené kɨ̀ dingəm
Mat 19:9; Mar 10:4-5,10-12
31 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ dꞌidə dḛ kɨ́ kete lé ɓəy ꞌpanè: «Dow kɨ́ tubə ne-é rəmə kadɨ ra mbete tubə lé adɨ-é ɓane 32 Ngà ma̰ rəmə, mꞌa kidə-si rəsɨ; kinə dow tubə ne-é kdɔ ta lə kaya kɨ́ dené ra ɓane, ɓɨ kinə tubə-é kdɔ né kɨ́ rangɨ rəmə dowbé ya ilə ne-é kaya-tɨ. Ə dow kɨ́ njètaa dené kɨ́ ngɔbɨ-é tubə-é lé, ḛ ra kaya tɔ.
Ta kɨ́ dɔ kubɨ rɔ-tɨ
33 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ dꞌidə dḛ kɨ́ kete lé ꞌpanè: «ꞌA kubɨ rɔ-i al. Né kɨ́ un mindɨ-i dɔ-tɨ adɨ ꞌƁaɓe lé, ꞌa ra né-é ya ɓane 34 Ngà ma̰ lé, mꞌɔw kɨ̀ kidə-si kadɨ ubi rɔ-si al kɨ́ kubɨ al ya bè. ꞌA kubɨ rɔ-i kɨ̀ dɔra̰ al, kdɔ dɔra̰ to kalikɔ̰ɓe lə Lubə. 35 ꞌA kubɨ rɔ-i kɨ̀ dɔnangɨ al, kdɔ dɔnangɨ to lo kungɨ nja Lubə, ꞌa kubɨ rɔ-i kɨ̀ Jorijalḛm al rəm, kdɔ Jorijalḛm to ɓebo lə ngar kɨ́ boy n̰a̰. 36 ꞌA kubɨ rɔ-i kɨ̀ dɔ-i al, kdɔ bəl dɔ-i káre ya kàrè ꞌa kasɨ ꞌtəl-é kɨ́ ndaa-tɨ əse kɨ́ ndul-tɨ al. 37 Kinə ta lə-si to: «Oiyo» rəmə a̰i dɔ «oiyo-tɨ», ə kinə ta lə-si to: «Á̰-à̰» rəmə a̰i dɔ «á̰-à̰-tɨ.» Ta kɨ́ rangɨ kɨ́ ree go-tɨ to ta lə Njèmḛḛndul ngá.
Ta kɨ́ dɔ dalba-tɨ
Luk 6:29-30
38 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ dꞌidə dḛ kɨ́ kete lé ꞌpanè: «Kinə dow tɔɔ kəm madɨ-é rəmə, dꞌa tɔɔ ꞌliə tɔ, kinə dow tətɨ ngangɨ madɨ-é rəmə dꞌa tətɨ ꞌliə tɔ§ 39 Ngà ma̰ rəmə, mꞌidə-si mꞌpanè: Ijəi rɔ njèmḛḛndul al. Kinə dow ində mbɔ́-i kɨ́ kɔ̀l rəmə, ꞌtəl kɨ́ gəl adɨ-é ində ɓəy. 40 Kinə dow ndigɨ kɔw sə-i lo gangta-tɨ kdɔ taa kubɨ kɨ́ kàdɨ̀-i-tɨ rəmə adɨ-é kubɨ kul lə-i dɔ-tɨ. 41 Kinə dow uwə-i kɨ́ lə njètɔgɨ-tɨ kdɔ kadɨ ꞌnjiyə kulə buy dɔgɨ lé, ɔw siə kulə buy kɔrjoo. 42 Dow dəjɨ-i né ə adɨ rəm, ɓá dow ndigɨ tunə̰-i né kàrè ɔgɨ-é al rəm tɔ.
Ta dɔ ndigɨ njéba-je-tɨ
Luk 6:27,32,35-36
43 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ dꞌidə dḛ kɨ́ kete lé ꞌpanè: «ꞌA ndigɨ ngonkɔ̰-i, ngà njèba lə-i ɓá ꞌa kɔsɨ-é kɨ̀ ta.»* 44 Ngà ma̰ rəmə, mꞌidə-si mꞌpanè: ꞌNdigi njéba-je lə-si, ꞌpai ta kɨ̀ Lubə kdɔ dow-je kɨ́ njékulə kəm-si ndoo. 45 Beɓa sə̰i a toi-né ngan lə Bɔbɨ-si kɨ́ taá dɔra̰-tɨ. Kdɔ Bɔbɨ-si lé, adɨ kàdɨ̀ liə ubə dɔ njémḛḛndul-je-tɨ rəm, dɔ njémḛḛmajɨ-je-tɨ rəm, ḛ adɨ ndi ədɨ dɔ njéra né-je-tɨ kɨ́ njururu rəm, dɔ njéra né-je-tɨ kɨ́ njururu al rəm tɔ. 46 Kdɔ kinə dow-je kɨ́ ꞌndigɨ-si ɓá sə̰i ꞌndigi-dé tɔ lé, nékugə dɔji ri ɓá a kingəi-tɨ wa? Njétaalambo-je kàrè ꞌra bè tɔ al wa? 47 Kinə ngankɔ̰-si-je ya par ɓá sə̰i ꞌrai-dé lapiya lé, ri ɓá tò gay rɔ-si-tɨ kɨ̀ dow-je kɨ́ rangɨ wa? Dow-je kɨ́ ꞌto jipɨ-je al kàrè ꞌra bè tɔ al wa? 48 Ə́n ə́ adi kullə ra-si majɨ ɔr njutɨ titɨ kɨ́ kullə ra Bɔbɨ-si kɨ́ dɔra̰-tɨ majɨ ɔr-né njutɨ kin bè tɔ.
* 5:5 Pa-je 37:11 5:10 1Pi 3:14 5:11 1Pi 4:14 5:12 Knj 7:52 5:13 Mar 9:50; Luk 14:34,35 5:14 Ja̰ 8:12; 9:5 5:15 Mar 4:21; Luk 8:16; 11:33 5:16 1Pi 2:12 5:18 Luk 16:17 5:29 Mat 18:9; Mar 9:47 5:30 Mat 18:8; Mar 9:43 5:31 Mat 19:7; Mar 10:4 5:31 Det 24:1 5:32 Mat 19:9; Mar 10:11,12; Luk 16:18; 1Kɔ 7:10,11 5:33 Mbl 19:12; Kni 30:2 5:34 Jak 5:12; Mat 23:22 § 5:38 Tḛt 21:24; Mbl 24:20; Det 19:21 * 5:43 Mbl 19:18 5:48 Mbl 19:2; Det 18:13