12
Dene ngü ka Yesu ake Marïya
Matayo 26:6-13; Marako 14:3-9
Te sïkpï ka mere *karama la koro tete gbamari, dudu tïne ngbee maꞌdiya, fü Yesu ayia anü akoro agbü Betanïya, kpa gbü sü ta te engu zükü Lazaro tete na ne. Te engu koro kpala, fü ewü amere züka e-mazü fü ewü. Wü Marata ngbü ta ereke e-mazü la me-wü. Fü Lazaro angbü esüka wü kpara te ngbü ezü e de wü Yesu la. *Marïya ta kpah ladü sela. Fü Marïya ayia aza *züka se-mü ka-ye de ïrï ye nada ne, te wüh ngbü ese de mere bï jiase, akoro di, atökö te lö Yesu. Fü ah aza mere kala su-nzö ye, afuru se-mü la di te lö Yesu. Fü se mü la ayia agba sü kpa esambü la, truuu bane.
Fü ngü la ayia asiti te gara *mürü tima ka Yesu de ïrï ye *Yuda Keriyota, te di de kpara te ena agü tamu Yesu fü wü vügü ne. Fü Keriyota amala ngü, gü ba, “Apa! Ah mere baye? Züka e te wüh ngbü ese de mere bi jiase ne,* wüh ena atökö, asiti bü bala? Ah reke ta pe te ewü ena aza e la, acïnzï de mere bi jiase, ale ta-ngü di te wü mürü cïnga.” Amba Keriyota mala ngü engu la, teka wü mürü cïnga fanü fanü, nda de. Ah mala ngü la de mani, teka jiase la, aza ka-ye fü ye, angü ah ta de kpara te ngbü eceka kpï fütanga jiase ka-ewü ꞌburu me-ye.
Fü Yesu adu arü amala ngü fü Keriyota, gü ba, “Mü ce engu ace. Angü ah tökö mü ne eküte ra, baka e te wüh ngbü emoko se-mü eküte kövö. Kükürü de, angü sïkpï ka kpi ka-ra koro eyi gbamari. Te yi le ale ta-ngü te wü mürü cïnga la, ah ngbürü mbi, yi tï eyi amere ngü la sidi nga ra. Angü yi ena adi engbü de ewü sene, te nga wü sïkpï ꞌburu. Amba sïkpï ka-ra, te ma ena angbü de wü yi sene, ah mo nda tïne de. Ma ena ace yi ace tïtïne.”
Fütanga ngü la, fü mere bi wü kpara ka Yerüsalema ayia aje, gü ba, Yesu ladü agbü Betanïya. Fü ewü aci ꞌburu, anü kpala teka awu engu. Wüh le ta kpah awu Lazaro, de te Yesu zükü engu gbü kpi ne. 10 Amba teka ngü la, wü cögbörö *kovo ka wü Yïsarayele ngbü nda-wü kpah ereke ngü, teka amörö Lazaro. 11 Angü mere bi wü kpara du kpo eyi ele ngü ka Yesu, teka ngü ka Lazaro, te engu zükü ne. Wüh du le ngü ka wü kovo la tïne de.
Dene ngü ka kokoro ka Yesu agbü Yerüsalema
Matayo 21:1-9; Marako 11:1-10; Luka 19:29-38
12-14 Kpurutokokpï la, fü wü Yesu ayia angbü enü agbü Yerüsalema. Fü Yesu anü amaka enga dongï, alï fefeh, angbü enü di. Fü mere bï wü kpara, te ewü koro gbü Yerüsalema teka *karama la aje, gü ba, “Yesu te ekoro.” Fü ewü aza kpa mbïra, anü amaka te-wü de wü Yesu kpa te kaje, akpo angbü ecu ngüngü, da eba rere, da emï koko, gü ba,
“Wayi bala! Gbo nga e ngbü te ïrï Me!
Me to wazi fü mü, angü a tima mü fü a me-ye!
Angü mü de Mere Miri ka-a fanü!”
15-16 Ngü te Yesu lï di füh enga dongï ne, wü kpara kaka wu si-ngü gbügbü nda-wü de. Amba tïne ꞌduwa sidi nga züzükü kaka gbü kpi, fü ewü adu awu, gü ba, ah gegege ba e ta te wüh ba gbü *Ngari Me ta gügü, gü ba, “Me emala ngü fü wü kpara ka Yerüsalema, gü ba, ‘Wü kpe cürü de. Wü ceka la, Miri te ni le atima ne, ah ena akoro kpaka wü, füh enga dongï.’ ”
17-18 Si-ngü te wü kpara la koro tete, aza Yesu kpa te kaje, arï di agbü Yerüsalema ne, ah kükürü de. Wüh mere ngü la bala, angü wüh je nga ngü ta te Yesu mere, te engu zükü Lazaro tete gbü kpi ne. Angü wü kpara ta te ewü wu ngü la de jia wü ne, wüh du ngbü emala nga ngü la fü wü bu wü me-wü.
19 Te wü *Farusi je ngü la, fü ewü akpo angbü ezü komö wü, gü ba, “Ani ena amere amaka tïne sela ne ngü ne? Wü ceka la aceka! Wü kpara ci ka-wü tïne eyi ꞌburu, ele ngü ka komoko la!”
Dene ngü te Yesu mala teka kpi ka-ye
20 Gara wü di enga *ganzi kpara ta ladü, esüka wü kpara ta te ewü koro, agbo nga ïrï Me gbü mere *karama la. 21 Fü wü ganzi kpara la ayia akoro kpaka *Fïlïpo,§ ayi-tata, gü ba dene, “Mere kpara, ani le awu Yesu.” 22 Fü Fïlïpo ayia amala ngü la fü Anderïya. Fü ewü ayia ꞌbasu mini, anü amala ngü la fü Yesu.
23 Te Yesu je ngü la bala, fü ah arü amala ngü fü wü kpara ꞌburu, gü ba dene, “Ah reke pe, angü sïkpï ka-ra koro eyi dene. Sïkpï engu la, ah de sïkpï te wü kpara ena awu ra tete, gü ba, ma de *Ye Kpara ka Kpï fanü fanü. 24 Ngü te ma emala fü yi ne, ah de zu ngü. Ngü ka kpi ka-ra la, ah baka ngü ka jia ndo. Te jia ndo la ngbü fï bü gbü kafa la, ah tï eyi azï jia ye? Ah tï azï jia ye nda de. Ah ena angbü ka-ye fï bü kpikpi ye. Amba te wüh za jia ndo la, ru gbü tö la, küküte na la ena akpi ka-ye kpala, fü mamaguma adu akö, aga, azï jia ye ꞌduwa ba-neh-ene-la. 25 Te mü le aküwa te-mü de tete-mü la, mü tï aküwa te-mü nda-mü de. Amba te mü ce te-mü, o fü kpi teka ngü ka-ra la, Me ena aküwa mü me-ye fï badi. 26 Te mü le angbü ba züka kpara ka-ra la, de mü lala fï gbü nga ra. Ngü ma, te ah de kpi la, mü mere e akpe cürü de. Te mü rü fï bü kpekpeke gbü ngü ka-ra la, mü ena akoro agbü kpï, fü nih angbü ake nih ma tundu. Te di bala, Wüba ena acu ngü mü, angü mü de züka kpara ka-ra.”
27 Fü Yesu adu arü amala ngü, gü ba, “Ööö! Sïkpï ka kpi ka-ra koro eyi gbamari. Mere siti ra ngü sü eyi fere dene. Maguma ra eyi de mere cïnga ka ngü la. Ma ena amere dene neh baye? Ma tï aku gba fü Wüba, de ah küwa ra gbü ngü la nda-ra de! Angü dela si-ngü te Wüba tima ra tekaka na, teka de ma maka cïnga engu la.” 28 Fü Yesu adu aku gba fü Wö ye, gü ba, “Wayi bala, Wüba, mü gü tamu wazi mü fü wü kpara, teka de wüh gbo nga ïrï mü.” Te engu mala ngü la bala, fü ah aje ri Me, te wü koro agbü kpï, gü ba, “Ma gü tamu wazi ra eyi fü ewü, gbü ngü ka-mü. Ma ena adu kpah agü tamu wazi ra fü ewü toto.”
29 Gara mere bi wü kpara, te ewü rü de wü Yesu ne, wüh je ri Me, te wü agbü kpï ne, mbi mbi nda-wü de. Ah wü gbü güje ewü ba giri e kükürü. Gara ewü gü ba, “Mügbara mere e la me-ye.” Gara ewü gü ba, “*Malayïka ka Me ngbü emala ngü fü Yesu me-ye.” 30 Fü Yesu amala ngü fü ewü, gü ba dene, “Me mala ngü la me-ye. Ah mala teka ra nda de. Amba ah mala ngü la teka yi, teka ale ta-ngü te yi, fü yi adu ale ngü ka-ra.
31 Sïkpï ka-ra koro eyi gbamari. Sïkpï engu la, ah de sïkpï, te ma ena agü gü tete ake *Satana, te o te-ye ba miri füh kotö ne. Ma ena afa engu gbü ngü la, fü ra aliki engu asidi. 32 Ah kpah de sïkpï, te wüh ena ae ra tete kpa tikpi eküte rü. Te di bala, ma ena abiti wü kpara gbü nga nzö sü füh kotö ne ꞌburu, de wüh lala gbü nga ra.” 33 Yesu mala ngü la kükürü de. Ah mala ngü la teka agü tamu ngü ka kpi ka-ye, te wüh ena agï engu di kpa tikpi ne.
34 Te mere bi wü kpara la je ngü de te Yesu mala la, fü ngü la ato mere fïngangü fü ewü. Fü ewü alügü ngü fefe, gü ba dene, “Ngü la ena amere te-ye bala, neh baye baye? Ye gü ba, wüh ena ae ni, Ye Kpara ka Kpï, kpa tikpi? Ye de *Kurisito te Me tima teka aküwa ani ne de? Angü ani tanga ta ngü gbü *Ngari Me, gü ba, Kurisito, te Me ena atima fü ani ne, ah tï akpi nda de. Mene Ye Kpara ka Kpï te ena akpi akpi ne, neh engu deyï?” 35 Fü Yesu alügü ngü fü ewü, gü ba, “Yi ce ngü ka yïkï asidi, de yi ceka te-yi mbi. Angü ma la fï mba ladü esüka yi sene ba ra-sü, teka du sïkpï mba cüküꞌdaye. Te ah bala la, yi nü enü kere kere tenga ra-sü engu ne, angü biti ena atï amaka yi tïtïne, fü yi adürü, angü jia biti ma. 36 Baka te ma di la ladü esüka yi sene, ba ra-sü ne, ah le de yi to maguma yi eto fere, teka fü yi afü te-yi, adu akoro ba wü kpara ka ra-sü.”
Fütanga ngü te Yesu mala la, fü ah ayia anü awo te-ye ka-ye ede ewü nengete.
Dene ngü ka wü kpara te ewü le ngü ka Yesu de
37 Yesu mere ta mere bi wü kpeke ngü, te kpara tï amere de, di bü eyi gbü jia wü kpara fa sü ne, amba wü kpara le ngü kaka nda-wü fï de. 38 Fü ngü la atï kpini ba ngü ta te *mürü dofo Yïsaya ba ta gügü gbü *Ngari Me, gü ba dene, “Ako, Mere Miri Me, ani mala ngü ka-ye eyi fü wü kpara, amba kpara biringbö, te le ngü te ani ngbü emala la, nda ma. Kpara te ena agbo nga ïrï ye teka mere wazi ka-ye, de te ye ngbü emere ne, nda kpah ma.”* 39 Kpah bala, wü kpara la le ngü ka Yesu de, angü nzö ewü kpekpeke. Yïsaya du kpah ba ngü te Me mala la, gü ba, 40 “Nzö wü kpara la koro eyi kpekpeke. Wüh ni güje wü ka-wü ani, angü wüh le aje ngü ka-ni de. Wüh ni jia wü kpah ani, angü wüh le awu si-ngü ka-ni kpah de. Te ewü ena aje ta si-ngü ka-ni, Me, mbi mbi la, de bane wüh ena ace *siti ngü ka-wü, adu ale ngü ka-ni, fü ni, Me, aküwa ewü.” 41 Yïsaya ba ta ngü la teka Yesu, angü Me gü tamu ngü la fefe na me-ye gügü, o wüh bï Yesu la de. Me gü tamu Yesu fü Yïsaya, te Yesu ngbü tete de mere wazi ye, agbü kpï kpala. Fü Yïsaya ayia amala nganga na fü wü kpara.
42 Esüka wü *kovo ka wü Yïsarayele la, mere bi ewü ladü, te ewü ngbü ele ngü ka Yesu. Amba maguma ewü ka-ye ꞌbasu ꞌbasu. Wüh le asere te-wü de, ka cürü wü bu wü, wü *Farusi. Angü wü Farusi mala ta ngü, gü ba, “Te kpara le ngü ka Yesu la, ah tï arï kpa *esambü ka biti-te ka-ani nda de.” 43 Teka ngü la, fü ewü angbü ekpe cürü wü bu wü la, efa nda Me ka. Angü wüh le de ngü ka-ani reke gbü jia wü bu ani la. Wüh fï nga ngü, teka areke ngü ka-wü gbü jia Me ne, nda-wü de.
44 Baka te Yesu ngbü tete esüka wü kpara la, ah mala ta ngü fü ewü, gü ba, “Mene kpara te le ngü ka-ni, ah le dela duu ngü ka-ni nda de, ah le ngü ka Wö ni, te tima ni ne kpah eyi. 45 Kpara te wu ni eyi, ah wu Wö ni kpah eyi. 46 Angü ni koro füh kotö ne baka ra-sü. Mene kpara te to maguma ye eyi fü ni, ah ena angbü ka-ye gbü ra-sü, ah tï angbü gbü mbiri sü nda de. 47-48 Wü ngü de te ni ngbü emala fü wü ne, te wü le aje de la, wüh ena amaka kuru amaka. Kuru engu la, ni to me-ni nda-ni de. Angü ni koro sene, teka ato kuru te wü kpara, nda-ni de. Ni koro ka-ni teka aküwa ewü. Te kpara le aje ngü, te ni ngbü emala, ne de la, wü ngü te ni ngbü emala la, ah ena ato kuru tete na me-ye gbü *adu sïkpï, te Me ena akolo ngü ka wü kpara tete. 49 Angü wü ngü de te ni ngbü emala fü wü ne, ni so wü ngü la de tete-ni nda-ni de. Wö ni mala nga wü ngü la fü ni me-ye, fü ni angbü emala fü wü kpara dene. 50 Ni wu eyi kpo, gü ba, ngü ka Me ena aküwa mene wü kpara te ewü to maguma wü fü Me. Te di bala, wü ngü de te ni ngbü emala fü wü ne, ah de wü ngü te Wö ni, Me, mala ce o gömö ni. Fü ni angbü emala ngü la kpah bala, fü wü kpara ne.”
Dela ngü ta te Yesu ngbü emala fü wü kpara, te ewü le ngü ka-ye de ne.
* 12:5 Ngü Giriki gü ba, mere bi jiase baka 300 denarïya. Ah baka mere bi jiase te mü ena amaka te mü mere tima teka re biringbö. 12:15-16 Gara ïrï Yerüsalema de Sïyona. 12:15-16 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Zakarïya 9:9. § 12:21 Fïlïpo engu la, ah de kpara ka Betesayïda te di gbü nzö kötï ka Galïlaya. * 12:38 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Yïsaya 53:1. 12:40 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Yïsaya 6:10.