19
19:1-10 Yesos Kene Yi Sakias Kene Tiringli Temanele
1 Yesos yunu Jeriko taon-na omba pumba purum.
2 ⸤Jeriko akuna⸥ ku-moni-takis liipa ku-takis liiring yi wema nukurum yi te, yunga bili Sakias, yunu akuna mulurum. Yunu méle pulele nosupa yi-kamakale mulurum.
3 Yi kanili-ni Yesos urum kilia kanombandu tirim mele. Yesos urumna yambu pulele liiku máku turing kene Sakias yunu yi aima sumbu akiliinga molupa kene Yesos kapula naa kanurum.
4 Akiliinga Yesos urumna kanombandu yunu lkisipa kumbi-lepa pupa kene unji sikamú-pik nili te Yesos ombá urum kupulanum-na nondupa angiliirim unji kaniliinga omba ola purum.
5 Yesos akuna omba kene we angiliipa olandu-sipa kanupaliinga yunundu nimba mele: “Sakias, nunga lku-kolea ekupu na-kene wasie molambili pambili wela mania ui.” nirim kene
6 yu lkisipa mania omba yunundu “Kapula.” nimbaliinga numanu sirim.
7 Yesos Sakias-nga lku-kolea wasie puringli kanuku kene ui akuna liiku máku turing yambuma-ni niku mele: “Yunu ulu-pulu-kis tili yili kene ‘Molu-pambili pambulu.’ nimba pukum.” nikuliinga yunu tirim mele kanuku kis piliiring.
8 Kanu-kene Yesos kene Sakias elsele lkuna lku-suku molkulu kene Sakias ola angiliipa Auliele-ndu nimba mele: “Auliele, na-ni nundu ung te niambu pília. Nanga méle nosiliuma ekendu liipu yambu-korupama sipu kene, penga ku-moni te mola méle te gólu topu wa-mele liirindu méle kanuma alsupu wa liirindu mele pundu topu yupuku tepu ola panjipu anju simbu.” nirim.
9 Yunu-ni aku-sipa nirim kene Yesos-ni yunundu nimba mele: “Ekupu lku ilinga pulu yambuma Pulu Yili-ni tepa liipa ‘mindili nolkemela kupulanum-na wendu oku, yu-kene wasie molku kunjingí kupulanum-na pangi.’ nilimú ulu-pulele liikimele. Ekupu lku pulu yi ili yunu kepe anda-kolepa Eprayam-ni kalupa liirim yi te.
10 “Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili-ni ‘Yambu kupulanum lu liiku molku kis-silimele yambuma korupu, enini tepu liipu mindili nolkemela kupulanum-na wendu liipu na-kene molku kunjingí kupulanum-na liipu monjumbu.’ nimba urum.” nirim.
19:11-28 Yi-Auli Te-ni Yunga Kendemande-Yambuma Ku-Moni Mare Sipaliinga Tenga Purum Ung-Ekale
11 Aku-sipa nirim piliiku kene Yesos yunu kolea-auli Jerusallem nondupa ombá tirim-na kanukuliinga we-yambuma enini ‘Pulu Yili omba yi nuim kingele molumba enale aima nondupa ombá.’ niku piliiku muluring. Enini aku-siku piliiku muluringele piliipa kene ⸤Yesos⸥ yunu-ni eninindu ung-eku te topaliinga
12 nimba mele:
“Yi-nuim tenga málale kolea tenga kupulanum sulu pupa kene yunu king molumba namba tondulale liimbandu ‘Penga yandu ombú.’ nimba kene yunu purum.
13 Ui naa pupa kene kumbi-lepa yunga kendemande-yi rurepunga tale-ndu “Wai.” nimbaliinga ku-moni kumu rurepunga tale nimba moke tepa enini lupa-lupa sipaliinga eninindu nimba mele: “Na wilí anju molumbu kene ku-moni siker liikimele ilinga ‘Ku te ola-buluna panjupu liinjimulú.’ niku numanu tondulu munduku kongun tenjiku molai. Penga na ombú.” nimbaliinga yunu purum.
14 Yi kanili purum kene yunga talapena-yambuma yu-kene numanu kis piliiring kilia eninga yi te ‘Yunu aelepa pupili.’ niku liiku munduku kene niku mele: “ ‘ “Yi-nuim ili oliunga yi nuim kingele naa mulupili.” nimbu molemulu.’ ninjui.” niku yunu liiku munduring.
15 Penga yi kanili kingeliinga nambale sika liipa memba yandu urum kene ui ku-moni sipa purum kendemande-yimandu “Wai.” nimbaliinga “Eni ku-moni sirindumanga ola-buluna panjiku ku-moni nambi-sili liiku nusunjuring-nje?” nimba walsurum.
16 Ui kumbi-lepa sirim yili-ni omba yunundu nimba mele: “Auliele, nunga ku-moni kumu te sirinu kaniliinga ola-buluna panjipu kumu rurepunga tale liinjirindu.” nirim kene
17 yi nuim kingele-ni yunundu nimba mele: “Kendemande-yi kaiéle. Papu tirinu. Méle laye sirindeliinga nu-ni tekunu kunjurunu akiliinga nu-ni kolea-auli rurepunga tale nukui.” nirim.
18 Yi tale-sipale-ni omba yunundu nimba mele: “Auliele, nunga ku-moni kumu te sirinu kaniliinga ola-buluna panjipu kumu angere te-guli liinjirindu.” nirim kene
19 yi nuim kingele-ni yunundu nimba mele: “Aku-siku tirineliinga nu-ni kolea-auli angere te-guli nukui.” nirim.
20-21 Penga kendemande-yi te omba yunundu nimba mele: “Auliele, na-ni piliipu kene ‘Nu méle taropu tondulu munduku tokunu, ‘Ku-moni liipu nosumbaliinga yambuma mindili núngi lem kapulako.’ nikunu ⸤kendemande-yambuma ‘Kongun mindili noku teai.’ niku sikunu, enini méle koltale sikunu mélema pali nu-nunu mindi liillu yili;⸥ yambuma-ni punie panjinjilimele kene nu-ni nunu langi mélema we ukuku liiku; punie naa telluna langima we liiku nosukunu, nu-ni aku-sikunu teku mollu yili.’ nimbu piliipuliinga mundu-mong tenjipu nu-ni na sirinu ku-monele kumu topu nusurundele ya siker.” nirim.
22 Aku-sipa nirim kene piliipaliinga yi-nuimele-ni ung-mura tepa kene yunundu nimba mele: “Nu kendemande-yi kisele. ⸤Na-ni nunga kot piliimbu kene⸥ nunga nikinu ungele-ni nu-nunu kot tenjimba. Nu-ni piliikunu kene ‘Yambuma-ni punie panjinjilimele kene na-nanu langi mélema we ukupu liipu; punie naa teliuna langima liipu nosupu, na aku-sipu tepu moliu.’ niku piliikunu molluye?
23 Aku-siku niku piliikunuliinga nanga ku-monele ku-beng lkuna nambimuna naa nusunjurunuye? Aku-siku telkenanje na ombu nanga ku-monele wendu liipu kene ku-moni laye-kolte ola-buluna panjiku silkimela liilkáko.” nirim.
24 ⸤Kendemande-yi kanilindu aku-sipa nimba pora sipaliinga⸥ yunu-ni nondupa angiliiring yambu kanumandu nimba mele: “Yi ili tepa kis-sirim akiliinga yunga kuli wendu liiku kene ku-kumu rurepunga tale ambulkum yili sai.” nirim.
25 Enini yunundu niku mele: “Auliele, yunu kórunga ku-kumu rurepunga tale ambulúm kanili.” niring.
26 Enini aku-siku niring kene yi nuim kingele-ni alsupa nimba mele: “Enindu nimbu sambu: “Mélema nosilimú yambale na-ni mare wasie simbu, yunu aima pulele nosimba. Akiliinga-pe mélema naa nosilimú yambale yunga méle nosulimúma kepe wendu liimbu.” niker.” nirim.
27 Aku-sipa nimbaliinga yi nuim king kanili yunu-ni ung te wasie nimba mele: “Ekupu na teku kis-siring yambuma meku wai. Enini nandu niku mele: ‘Yi ili oliunga yi nuim kingele naa mulupili.’ niring yambu kanuma meku oku na kanupu molambu enini toku konjai.” nirim.” nimba ⸤Yesos-ni aku-sipa ung-eku kanili topa pora sirim⸥.
28 Ung-eku akili topa pora sipaliinga kolea-auli Jerusallem kelepa pumba purum.
19:29—21:38 Yesos Jerusallem Omba Kene, Lku-Tembolluna Yambuma Ung-Bo Tonjupa Mani Sirim Temanele
19:29-40 Ui Yi Nuim King Te Kolea Tenga Sukundu Pumba Pulimú Kene Telemele Aku-Siku Mele Yesos Jerusallem Sukundu Pumba Purum Kene Aku-Siku Tiring Temanele
29 Kanu-kene Yesos ⸤kene yu lumbili andúlima kene enini kolea-auli Jerusallem nondupa oku⸥, ma-pangi te ‘Unji-Ollip Punie Lili Ma-Pangiele’ nili akuna kolea kelú tale, Betepas kene Betani kene akuselenga nondupa uring. Kanu-kene Yesos-ni yunga lumbili anduli yi tale liipa mundupa, elselendu nimba mele:
30 “Ne kolea-kelú kanukumbele akuna pukulu kene kung-dongki walú te, yambu te yunga bulu-mingina ui naa molku anduringele ka teku panjingéle ne akuna sukundu molumba kanunglí akili pukulu posukulu meku wangli pale.
31 Pusinglí tekulu mulunglí kene yambu te-ni elsendu “Kung-dongkele nambimuna posukimbiliye?” nimba walsum lem else-ni i-siku niale: “Auliele yunu kung-dongkele-kene kongun te pímu-na ombu liikimbulu.” niangli.” nimba kene elsele liipa mundurum.
32 Liipa mundurum yi kanusele pukulu yunu-ni nirim akili mele kanuku liikulu kene
33 penga kung-dongki walú kanili posikulu muluringli kene kung-dongki pulu yima-ni elselendu niku mele: “Oliunga kung-dongkele nambimuna posukimbiliye?” niku walsiring kene
34 elsele-ni “Auliele yunu kung-dongkele-kene kongun te pímu-na ombu liikimbulu.” niringli.
35 Kanu-kene kung-dongki kanili liikulu Yesos mulurumna meku pukulu kene elsengla mulumbalema posukulu, dongkeliinga bulu-mingina ola pauwa tonjukulu Yesos kanuna ola munjuringli.
36 Yambu mare-ni eninga mulumbalema posuku yu ombá kupulanum-na pauwa tolsiliiku puring.
37 Kanu-kene yunu Jerusallem aima nondupa omba, Unji-Ollip Punie Lili Ma-Pangina mania ombá urum kene yu lumbili puring yambu pulele numanu lakuku siku ⸤Yesos-ni⸥ ulu-tondulu pulele tirim kanuring akumanga Pulu Yili kape niku tondulu munduku niku mele:
38 “Pulu Yi Yawe-ni liipa mundurum-na
yunga kongunale tenjimba okum yi nuim kingele
molupa kunjupili. Konana 118:26
Mulú-koleana numanu waengu nipili molomulú enale
wela upili.
Mulú-koleana aima ola-kilia ⸤Pulu Yili-nga⸥ bili
aima ola pípili lakupu kape niamili.”
nilsiliiku puring.
39 Aku-siku niring piliiku kene Perisi-yi wasie puring yi mare-ni ⸤we-yambuma-ni aku-siku niring akili piliiku kis piliikuliinga⸥ yunundu niku mele: “Ung-Bo Tunjuliele, nu lumbili anduli yima-ni nikimili mele akili ‘Naa niangi.’ nikunu enini ung-mura si.” niring kene
40 Yesos-ni eninindu nimba mele: “Na-ni enindu i-sipu niker: “Yambu ima-ni i-siku naa niku we mulúngi lem ya ku-mulú lelemúma-ni nangale toku ningí.” niker.” nirim.
19:41-44 Yesos Kolea-Auli Jerusallem Kanupa Kene Kondu Kolupa Kola Tirim Temanele
41 Yesos Jerusallem aima nondupa omba kolea-auli kanili kanupaliinga kola tepa kene
42 nimba mele: “⸤Jerusallem yambuma,⸥ ekupu eni kepe mindili naa noku kapula-kapula mulungí kupulanumele piliilkimilánje kapula. Akiliinga-pe ekupu naa piliilimili ⸤akiliinga⸥ naa liiku manjingí.
43 Eni mulungína ena mare wendu ombá, ena kanuna eninga ele-tu yima oku ‘Eninga koleana kupulanum naa lipili.’ niku ma-pala teku ele-tu yima eni molku poku teku ‘Eni sukundu molangi.’ niku aku-siku tingí.
44 Aku-siku teku kene, penga Jerusallem lkuma pali toku tekisiku bulu-bale siku kene lku-suku mulungí yambuma tungí, aku-siku tingí enama wendu ombá. Pulu Yili-ni ⸤eni tepa liimbandu⸥ um enale eni naa pilííngeliinga ena kanuma wendu ombá.” nirim.
19:45-48 Lku-Tembolluna Mélema Taropu Toku Ku-Moni Liiku Muluring Yima Yesos-ni Topa Makururum Temanele
45 Yesos ⸤Jerusallem sukundu pupa kene,⸥ Pulu Yili popu toku kaluring lku-tembolluna ⸤“Juda-yambu naa molemele yambuma ‘Pulu Yili popu tamili.’ niku máku tolemele kolea” niring akuna⸥ suku pupa kanupa kene akuna mélema maket teku muluring yambuma pulu monjupa topa makurupaliinga
46 eninindu nimba mele: “Pulu Yili-nga bukna ung te i-sipa nilimú:
‘Yambuma-ni nanga lkulindu
“Pulu Yili kene ung nilimulu lkuli.” ningí.’ Asaya 56:7
kanili. Ung aku-sipa molemú akiliinga-pe eni lku ili
‘wa nolemele yambuma mo toku molemele lkuli’
mele niku piliiku kene aku-siku telemele.” nirim. Jeremaya 7:11
47 Yunu-ni enamanga taki-taki lku-tembolluna lku-suku ⸤“Juda-yambu naa molemele yambuma ‘Pulu Yili popu tomulú.’ niku liiku máku tolemele kolea” niring akuna⸥ yambuma ung-mani sirim. Pulu Yili popu tunjuring yi-aulima kene, Pulu Yili-nga ung-manimanga puluma piliiku ung-bo tunjuring yima kene, Juda-yambuma nukuring yi-aulima kene, enini yunu toku kunjingí kupulanumele kururing
48 akiliinga-pe we-yambuma-ni yunga ungele kum leku piliiku muluring kilia enini yunu toku kunjingí kupulanum te naa kanuku liiring.