6
Chàa Jesuu ñuu Nazaret
(Mt. 13:53-58; Lc. 4:16-30)
1 Takan kūu tajan kēe ndio Jesuu kuà'an ra chi'in ndra jàkua'a chi'in ra nda ñuu ra.
2 Ta ora chāa ndio ma kivi nindeo, tajan kīcha'a Jesuu jàna'a ra tichi veñu'u ñivi judíu. Ta ma ñivi ikan, ti ya'a ndē'e ndaa na Jesuu ora chīni na ña kà'an ra. Yakan va te'en kīcha'a na chìkatu'un ta'an na:
―¿Ndanu kūtu'va ra ña kà'an ra? ¿Ta ndanu tāva ra ma ña chìto ra chi'in ma ndatu ra?
3 ¿A yüvi rakan kùu ra se'e Ndiya, ra jàtiñu chi'in vitu, niku? Chìto yo ti yani ra kùu Jandiau, ta Kusé, ta Juda chi'in Simón. Ta juuni i'ya ìyo ma ñivi ta'an ra ndia. ―Takan kàti na ña nàtu'un ta'an na.
Yakan va nī jachi'in na ña kà'an Jesuu.
4 Ta te'en nāka'an ndiko Jesuu chi'in na:
―Taku ra kà'an kuenda Ndioo nda ni kùuni jaka'nu na ra, va juuni ma ñuu nuu chā'nu ra, tüvi yo kùuni nde'e ra, ni ma ñivi ra ndia ―kàti Jesuu.
5 Yakan va nī kuu ja'a Jesuu kua'a' tiñu ndatu ikan, ti ya'a xaani na ndè'e na ra. Ma ña jā'a ra, kūu ña jundii ra nda'a' ra chata tia ma ndian ku'vi, ta ndā'a na jà'a yi.
6 Takan kūu ta ya'a nàkanini ra ña tüvi chìnuni ma ñivi ñuu ra ña jà'a ra. Ta ikan jan kēe ndio ra kuàjana'a ra ñuu ìyo yatini ma ikan.
Tàchi Jesuu ndra jàkua'a chi'in ra, na kukatitu'un ndra tu'un va'a Ndioo
(Mt. 10:5-15; Lc. 9:1-6)
Takan kūu ta Jesuu chākunuu ndio ra jàna'a ra nuu ìyo ñuu kuati ìyo yatini.
7 Ta ikan jan kāna ndio Jesuu ndi uchi uvi ndra jàkua'a chi'in ra. Ti ni tachi ra ndra kuenda uvi ndra, ti ni ku'va ra ndatu ra nuu ndra. Ta ni tachi ra ndra ña kujanda'a ndra ñivi ndiso tati xaan.
8 Va ji'na te'en nāka'an ra chi'in ndra:
―Tüvi kunaa ndo nï'iin nakuyi tichi iti' kuà'an ndo, ni yunu, ni xita', ni xu'un'. Kùu kunaa ndo, va iin yutun vatuni,
9 ta kundii cha'a ndo ndichan ni. Ta juuni na küu ku'un toto ndo ja'ma ndia.
10 Ta ora kì'vi ndo ve'e iin ñivi, na koo ndo ma ikan nda kati keta ora ku'un ndo inga ñuu.
11 Vatu chaa ndo ve'e iin ñivi, ta tüvi jàchi'in na ma ña kà'an ndo, ta tüvi taso'o na yi, tiá va'a tu numini kee ndo ma ñuu ikan, ta ku'un ndo inga ñuu. Ta na jakisi ndo yuyaka ka'ìin ndichan ndo, ikan nakoto na, ti töve ni ni'i na ñamani Ndioo, ti töve nī jachi'in na ma tu'un Ndioo ña kàtitu'un ndo nuu na. ―Takan kāti Jesuu chi'in ndra.
12 Takan kūu tajan kēe ndio ndra jàkua'a chi'in Jesuu kàcha'an ndra ña kuàkatitu'un ndra nuu ma ñivi na ndikoni'i ndiko na chi'in ma Racha'nu Ndioo.
13 Ta juuni tāva ndra kua'a' tati xaan ndiso ñivi. Ta chi'in cete jā'ií ndra xini ma ndian ku'vi, ta ndōva'a na.
Nuu chì'í Xuva ra jàkunduta
(Mt. 14:1-12; Lc. 9:7-9)
14 Takan kūu tajan chīto ndio ma Rey Herode ña jà'a Jesuu. Ta ndisaa ña jà'a ra chītakuati ndio yi ma ñuu ikan. Yakan va te'en nāka'an ndio Rey Herode:
―¡Ndicha kuii ña rakan kùu Xuva Tita! Ta nāndoto ndiko ra tañu ñivi ndií. Yakan jànda'a kua'a' ñivi chi'in ndatu ra. ―Takan kāti ma Rey Herode.
15 Ta ìyo inga tuku ndian kà'an te'en:
―¡Rakan kùu Elía, ra kā'an chi'in tu'un yu'u Ndioo taji'na! ―kàti na.
Ta ìyo inga ndian kà'an te'en:
―¡Rakan kùu ra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo, takua kā'an ndra chīyo taji'na!
16 Yakan va ora chīni Rey Herode ña kà'an na takan, ta te'en kīcha'a kà'an ra:
―¡Ndicha kuii ña rakan kùu Xuva, ña tāchi̱ ña chāka'nda ndra xini ra! ¡Va vitin juu ra kùu ra ña nāndoto ndiko ra! ―Takan kàti Rey Herode.
17 Ti cha'a' ña nàni Herodías tī'i ma Rey Herode Xuva Tita tichi vekaa. Takan kūu ta ora cha tī'i ndra ra tichi vekaa, tajan chū'ni ndio ndra ra chi'in kadena. Ta ma ña nàni Herodías juuan chūndaka ra nàni Lipe niku, ra yani Rey Herode. Ta vitin cha sū'u Rey Herode ña nuu ra yani ra, ta tānda'a ndiko ra chi'an.
18 Ti te'en kā'an Xuva chi'in Herode ora takä'an ti'i ra ra tichi vekaa:
―Iin kuati kùu yi tu ndakaun ñasi'i ma ra yaniun. ―Takan kàti Xuva.
19 Yakan va cha'a' yakan kùu yi, ña xaani Herodías ndè'an Xuva. Yakan va kùunian ka'nian ra. Va nī kuu yi.
20 Ti Rey Herode yū'vi ra nde'e ra Xuva, ti chìto ra ti iin ra ndaa ta va'a kùu ra nuu Ndioo. Yakan va kùmi va'a Herode ma Xuva, ti koto ki'vi Herodías nuu indii ra, ta ka'nian ra. Yakan va ora kàtitu'un Xuva ma tu'un Ndioo nuu Rey Herode, chàta'ani ra ma ña kà'an yi, va tüvi jàchi'in ra yi.
21 Takan kūu ta chāa iin kivi ña ndè'e ndio ma Herodías naja kua ja'a ña, ña ni ka'nian Xuva. Ti ma kivi ikan kùu yi ña chīnu Rey Herode kuiya ra. Tajan jā'a ndio ra iin viko ka'nu. Tajan jāinvitaa ra tandi'i ndra vetiñu ìyo ñuu ra, chi'in ndra capitán chà'nda tiñu nuu jandaru, ta inga ndra cha'nu ìyo ñu'u' Galilea ndia.
22 Takan kūu ña kī'vi ña se'e Herodías nuu jà'a ndra viko. Ta kīcha'a ña tàcha'a ña nde'e ndra. Ta ma Rey Herode chi'in ndra ka'ìin chi'in ra nduva'a kuii chàta'ani ndra kua tàcha'a ña. Ta te'en kīcha'a kà'an ndio Rey Herode chi'an:
―Ku'vai tu'un nuu̱n, ña na ndakaun nayi kùuni maun nui, ta ku'vai yi nuu̱n ―kàti ra.
23 Takan kūu ta nda uvi cha'a' chā'a tuku ra tu'un nuan ña na ndakan ña nayi kùuni maa ña nuu ra, vaji java ma ñu'u' ñuu nuu chà'nda ra tiñu, ku'va ra yi nuan, kàti ra.
24 Va yakan tüvi nī ka'an ña ma ña kā'an ra chi'an. Takan kūu tajan kēan chàndakatu'an nuu ma'á ña. Ta te'en nāka'an ña nuu ma ma'á ña:
―¿Nayi ndakai nuu ra vitin?, kùuniun, yo'o ma'á ―kàtian.
Ta te'en nāka'an ndio ma ma'á ña chi'an:
―¡Na ndakaun xini Xuva ra jàkunduta nuu ra! ―kàtian.
25 Tajan numini kēan kuà'an ña nuu nàndi Rey Herode. Ta te'en kīcha'a kà'an ña chi'in ra:
―Kùuni̱ ña ni vitini ku'vaun xini Xuva ra jàkunduta iin tichi ko'o nui ―kàtian chi'in ra.
26 Ta ora chīni ra ña kà'an ña takan, nduva'a kuii nda'vi kùuni ra. Va tava cha chīni ma ndra ka'ìin xiin ra ña chā'a ra tu'un nuan, yakan va ìyo yi ña ja'a ra ma ña chìkan ña nuu ra.
27 Yakan va tāchi ndio ra iin jandaru ña kuka'nda ra sukun Xuva nuu indii ra tichi vekaa.
28 Takan kūu tajan kēe ndio ma jandaru kuà'an ra nuu indii Xuva vekaa. Ta ora chāa ndio ra nuu indii ra, ta chā'nda ra sukun ra chi'in machiti. Tajan chāndaka ndio ra yi iin nuu ko'o nuu ña tivaa ikan. Ta yakan chāndaka ña yi nuu ma'á ña.
29 Takan kūu ta ora chīto ma ndra jàkua'a chi'in Xuva ña chī'í ra, tajan chāki'in ndra ma ñunda'yu ra. Ta chākuchi ndra yi. Takan tā'an Xuva ra jàkunduta.
Jesuu chà'a ra ña kachi u'un mii ñivi
(Mt. 14:13-21; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14)
30 Takan kūu ta ora yā'a ña kūu takan, tajan kūti'vi ma ndra tatun Jesuu chi'in ra. Ta kātitu'un ndra nuu ra ndisaa ña jā'a ndra, ta ña jāna'a ndra nuu ra ndia.
31 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in ndra:
―¡Na'a ndo! ¡Nako'o iin nuu taxiin nuu tüvi ñivi! Ta ikan nindeo ita'vi ―kàti Jesuu chi'in ndra.
Takan kàti Jesuu chi'in ndra, ti nduva'a kuii chàkoyo kua'a' ñivi nuu ndaa ra chi'in ndra tatun ra, ña nī kuyati ra kachi ra chi'in ndra jà'a na.
32 Yakan va kēe ndio Jesuu kuà'an ra chi'in ndra tatun ra tichi lancha iin nuu tàxiin.
33 Va tava kua'a' na ndē'e na nuu kuà'an ndra. Ta nàkoto na ti Jesuu kùu ra ña kuà'an ra chi'in ndra tatun ra tichi lancha. Tajan ndisaa ndio ma ñivi kandakunu na kuà'an na nuu ni chaa ndra. Ta ji'na ga na chāa, tajan chāa ndra.
34 Takan kūu ta ora nūu Jesuu ma lancha, ta ndē'e ra ña ka'ìin kua'a' ñivi. Ta kūnda'vini ra na, ti ka'ìin na takua ka'ìin iin mvechala ña tüvi chito'o. Tajan kīcha'a jàna'a ra kua'a' tu'un Ndioo nuu na.
35 Ta ora cha kua ini, tajan chāa ndio ndra jàkua'a chi'in ra nuu ra. Ta te'en nāka'an ndra chi'in ra:
―Cha ini kùu yi vitin. Ta i'ya ti iin nuu tàxiin kùu yi.
36 Yakan va, ¿a va'a tu jandutáun ma ñivi, ta na ku'un na nuu nì'i na jàta na ña kachi na? ―Takan kàti ndra jàkua'a chi'in ra nuu ra.
37 Ta te'en nāka'an Jesuu chi'in ndra:
―¡Maa ndo na ku'va ndo ña kachi na! ―kàti Jesuu.
Ta te'en nāka'an ndra nuu ra:
―¿Ta naja ja'a ndi, ta ni'i ndi xu'un' ña jata ndi ma paan, tu tüvi yi? ―kàti ndra.
38 Ta te'en nāka'an tuku Jesuu chi'in ndra:
―¡Kuànde'e ndo, nde'o naja ta'an paan ìyo nuu ndo! ―kàti Jesuu.
Ta ora chānde'e ndio ndra nuu ka'ìin yi, ta te'en nāka'an ndra chi'in Jesuu:
―U'un paan, ta uvini tiaka' indii ―kàti ndra.
39 Takan kūu tajan tāchi Jesuu ma ndra jàkua'a chi'in ra na ka'an ndra chi'in na, na kuiin ta tia ta tia na nuu ita yuta' ikan.
40 Tajan chākuiin na kuenda iin cientu ta kuenda uvi xiko uchi na.
41 Ta ikan jan kī'in ndio Jesuu ma ndi u'un paan ta ndi uvi ta'an tiaka'. Tajan ndē'e ra iti' andivi, ta te'en kà'an ra chi'in Ndioo:
―Ta'vindioun Ndioo. Ti chā'un ma paan ta tiaka' nuu ndi ―kàti Jesuu.
Tajan jākuati ra ma paan chi'in tiaka'. Ta chā'a ra yi nuu ma ndra jàkua'a chi'in ra na nata'vi ndra yi nuu na.
42 Takan kūu ta chāchi ndisaa na nda kati chitu va'a tichi na.
43 Ta uchi uvi ga tuka kùu yi ña chàkoso yi ora chīnu chàchi na.
44 Yakan va ma ndra chā'a Jesuu ña chàchi, u'un mii ta'an ndra kùu ndra.
Chìka Jesuu nuu takuii
(Mt. 14:22-27; Jn. 6:15-21)
45 Takan kūu ta ora yā'a ña kūu takan, tajan tāchi ndio Jesuu ma ndra jàkua'a chi'in ra, na ndaa ndra tichi lancha. Ta ji'na ndra na keta chiyo ndra ñuu Betsaida. Ta rakan, juuni yanga ndōo ga ra kà'an ra chi'in ñivi ña ni ku'un ra.
46 Ta ora cha ndī'i na ndùta, tajan ndāa ndio Jesuu iin yuku ña kuàka'an ra chi'in Ndioo.
47 Takan kūu ta ora cha kuna'a, ma lancha ikan cha kēta run nda java lakuna chi'in ndra. Ta Jesuu ti juuni ndaa ra yu'u lakuna nuu ndākoo ndra ra.
48 Ikan ndaa Jesuu ora ndē'e ra ña nduva'a kuii cha chìtatu ndra ña jàkunu ndra run chi'in yutun xa'nda nuu. Ti vaji ni'i jà'a ndra ña nakunu run, va töve chìka nda'a' ndra ti ya'a ni'i chàkin ma tati. Yakan va ìyo yi a kaa uni na'ani ora kēe Jesuu ña chika ra kuà'an ra nuu takuii iti' kuà'an ndra.
49 Takan kūu ta ora ndē'e ndra ña chìka Jesuu vàchi ra nuu takuii xiin lancha ndra, ta kùuni ndra ña iin ni'na kùu yi ña chìka yi vàchi yi niku. Ta iin kuvaani ndra ña nduva'a kuii yū'vi ndra.
50 Vati tandi'i ndra ndē'e ndra yi, yakan va yū'vi ndra. Ta ikan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in ndra:
―¡Na yü'vi ndo!, ti mai kùi. ―Takan kàti Jesuu chi'in ndra.
51 Ta ikan jan jāyatin ndio ra ra nuu ka'ìin ndra tichi lancha. Tajan ndāa ndio ra tichi run. Ta ma ora ikani kūtaxin ma tati ña chàkin yi. Ta ndrakan ndava kuà'an anima ndra ña jā'a yi takan ora chāa Jesuu.
52 Vati takä'an kuu kutunini ndra ma ndatu jā'a Jesuu chi'in paan. Ta ni takä'an nakoto va'a ndra nda chi'in ndatu kùu yi ña jā'a ra yi.
Jànda'a Jesuu ñivi ku'vi ìyo ñuu Genesaret
(Mt. 14:34-36)
53 Takan kūu ta ora cha kēta chiyo ndio ndra ma ñu'u' Genesaret. Ta ikan chū'ni ndio ndra ma lancha ndra yu'u lakuna.
54 Ta ikan jan nùu ndio ndra run. Ta numini nākoto ma ñivi ra, ti Jesuu kùu ra.
55 Takan kūu ta ora ndē'e ndio ma ñivi ña chāa ndio Jesuu ikan, ta numini kàtitu'un na nuu tandi'i ma ñivi ìyo ñu'u' ikan. Tajan kīcha'a ndio na chàndaka na ndian ku'vi chi'in ti'va nuu chìto na nuu ndaa Jesuu.
56 Yakan va nda nikuuni nuu chà'an Jesuu, a ñuu kuati a ñuu na'nu a tichi ku'u, ikan jātu'va na ma ndian ku'vi yu'u kai a nuya'vi nuu chàkunuu ra. Ta chìkan na ñamani nuu Jesuu na ku'va ra ke'e ma ndian ku'vi, jin tu ja'mani ra. Ta ndisaa ma ndian kē'e ja'ma ra, ndà'a na jà'a ndatu ra.