7
A Dorang Sin Stivan
1 A waamua zin amun pris faakdul xa iaari zin Stivan naako, “Malasing faa wana a dorang kanaan naadi piaat pana nua, xa vaaratunaan?”
2 Ma Stivan ka xis naan naako, “Amun daazugu ma amun maagu! Naaguna langar zurugu. Nakmai iwana a marmari daxaiang ka balas sin damana dia Aabaraam la raan ka iziar nanga la pira Mesapotaamia, waamua wana xa wa raagul la bina laba Aaraan.
3 Ma Nakmai xa vazei naan naako, ‘Guna luaa a bina zunum ma a watbung sunum, ma guna waan la pira gana vatangin sunum.’ (Var 12:1)
4 Malasing ma Aabaraam ka luaa a pira zin amun Kaaldiaa ma xa waan la bina laba Aaraan ma xa raagul inaan. Lamuraana a maatang sin damana Aabaraam, Nakmai xa kling naan kula pira angkari, nim naagu raagul wana.
5 Nakmai xawit na lis tazaan laaxur wana a pira angkari zin Aabaraam adu naana raumana, aiang, kawit ta vang pira mumut adu a pira aaxana vaatak. Kawit. Singsaxai Nakmai xa ra xalxal adu Aabaraam ma amun natnaat sina dina raumana. Ma la raan angkanaan Nakmai xa ra xalxal zin Aabaraam, Aabaraam kawit na raxunalik.
6 Nakmai xa vazei naan malasing kari, ‘Amun natnaat sunum dina raagul la non pira rawarak, kawit sin naandi vaatak, ma dina ropuran inaan. La non angkanaan dina balas amun iaana kilaaiang ma dina vazaak a vaamaazikang pana a maariaas ka zangaaflu varazuai vaaralavaat.
7 Singsaxai nia gana klis aubina angkanaan dit famazik aubina zurugu ma gana vamazik naandi. Ma lamur naandi dina luaa a pira angkanaan ma dina wat ma dina lotu wana nia iriat la non angkari.’ (Var 15:13-14)
8 Ma lamur Nakmai xa lis a rudaxaiang sin Aabaraam iwana ftuk pizinang a vang pakpak. Malasing ma Aabaraam ka balas damana Aaisaak, ma a vawizik tulang a raan lamuraana di luk naan Aabaraam ka ftuk pizin a vang pakpaakna. Aaisaak ka balas damana Jekop ma xa ftuk pizin a vang pakpaaka naatna, ma Jekop ka balas damana amun kulmua laba zin dia, naandi di zangaaflu ma urua.
9 Amun kulmua laba zin dia, amun naata Jekop, dit marazuzuai wana daaza naandi Iosep, malasing ma di vaangurin naan malasing a iaana kilaaiang sin aubina di zazangas paan la pira Ijip. Singsaxai Nakmai xa iziar varaxai wana naan,
10 ma xa zaxot faulin naan lamaskana amun maravanang kat balas sina. Araan Iosep ka rur lamarana Paaraao, a xalxaal in Ijip, Nakmai xa lis a mazamang ma a daxaiang sina lamarana Paaraao. Malasing ma Paaraao xa rasin naan a waamua laaxur wana amun Ijip ma lamaskana a vaal vaakdul zina.
11 Naanaan adi zong ka balas la uru pira Ijip ma Kenaan, ma xa vabalos adi maravanang laba mase. Malasing ma amun kulmua zin dia xawit nat faraxas dina tangin ta vanganang.
12 Ma araan Jekop ka langar adu di rauxin a vanganang la pira Ijip, ka kling amun kulmua zin dia wana a varumaraiang a zangazang sin naandi xuninaan.
13 Ma wana a varuaiang a zangazang sin naandi, Iosep ka vatangin naan nanga zin amun daasna, ma Paaraao xa rexaazin amun daaza Iosep la raan angkanaan.
14 Ma Iosep ka kilaai xun damana Jekop, kuna dina zaxot naan faraxai wana amun taauna vaakdul ma dina waan la pira Ijip, naandi vaakdul di zangaaflu vaawizik urua ma xa watmit.
15 Ma Jekop faraxai wana amun kulmua zin dia di waan la pira Ijip, ma di raagul inaan ka ruaas di maat.
16 Di vazaak faulin naandi xula bina laba Sekem, ma di xavin naandi la baaul a maat ina Aabaraam ka ra wul luk sin a funalik sin Aamor.
17 A raan ka vaasilik ka wana Nakmai xana waambazof a xalxalang sina wana Aabaraam. Ma a vaakatang pana aubina zin dia di iziar la pira Ijip ka laaup marazaat mase.
18 Naanaan a xalxaal vaaxur xa balas ma xa rasin a lus la pira Ijip singsaxai xa wetexaazin Iosep.
19 Naan ka vagit aubina zin dia ma xa giu a matmalabuk taksaat angkari wana naandi, xa vangarin naandi ma di psin amun popo zin naandi lamanar xuna dina maat.
20 La raan angkanaan naanaa zin Moses ka luk naan, ma naan a nalik daxa mase lamarana Nakmai. Di gon naan la vaal zin damana wana a flan urul.
21 Ma araan di rasin naan lamanar, nativa a xalxaal Paaraao xa zaxot naan ma xa gon naan malasing naatna zina vaatak.
22 Ma Moses ka varaviraai wana amun faraviraaiang daxa vaakdul zin amun Ijip, ma xa balas a rapti, ma a dadorang sina xa maravan marazaat faraxai wana amun gigiuang sina.
23 Araan a maariaas sin Moses ka zangaaflu vaaralavaat, ka saxot adu xana wa raamin aubina zina vaatak, amun Israael.
24 Ma xa raamin aza rapti in Ijip ka purua wana aza rapti in Israael ma Moses ka vawaal a rapti in Israael ma xa zop famaat a rapti in Ijip.
25 Ka naxaam adu aubina zina vaatak dina mazaam adu Nakmai xa luaa naan kuna naan kana vamamaraxas naandi, singsaxai naandi xawit di mazaam.
26 A raan lamuraana, naan ka raamin uru Israael di varop iaa, ma xa saxot kana rasin a luaai lawalaua nandiaa. Ma xa piaat naako, ‘Naagu langar iaa, numaa uru vandaas, kunaze naagu varop iaa malasing kari?’
27 Singsaxai a rapti ina xa vaxanaat a varopang ka burut pizin Moses ma xa piaat naako, ‘Nis ka kalin nua guna balas a waamua ma guna klis maam?
28 Iaak gu saxot guna zop famaat nia malasing gu zop famaat a rapti in Ijip laraf?’ (Zax 2:14)
29 Araan Moses ka langarin, ka valaau waan kula pira Midian, ma xa raagul malasing a ropuran, ma xa maxus ma xa rauxin a nalik urua.
30 Lamuraana a maariaas ka zangaaflu vaaralavaat, a aangelo zin a Piran ka balas lamaskana axaiaf labirua wana amun rangtangaana nan iaai ikula la non bingil lapaara waatawut Saainaai.
31 Araan Moses ka raamin ka banglala mase wana. Ka saxot kana raamin fatalamin ma xa zangas paan faasilik nanga, ma xa langarin a ling a Piran naako:
32 ‘Nia Nakmai zin amun kulmua zunum, Nakmai zin Aabaraam, Aaisaak ma Jekop.’ (Zax 3:6)
Moses ka dakdakur ma xa maraaut pana raamaaiang.
33 Ma a Piran ka piaat sina naako, ‘Gamul psin amun su zunum, avuna a non angkari gu irur wana xa xoxok.
34 Ga raamin fanong a vaamaazikang sin aubina zurugu di iziar la pira Ijip ma ga langarin fanong a raangizang sin naandi. Ga wat paanaburut kuna vamamaraxaazang naandi la mit amun Ijip. Ma naari, laawus. Gana kling faulin nua xula pira Ijip.’ (Zax 3:5,7-8,10)
35 Naan Moses angbani ina paamua amun Israael di ra bain naan di piaat malasing kari, ‘Nis ka kalin nua guna balas a waamua ma a rapti ikilizang simaam?’ Naan Moses angbani Nakmai nanga xa kling naan ma xa balas a waamua ma a rapti xuna vamamaraxaazang naandi. Naan ka giu azaan angkanaan pana faawalang sin a aangelo ina xa ra balas sina lawalau amun rangtangaana nan iaai mumut.
36 Moses ka ra giu amun faaxoxovang ma amun faakilanang la pira Ijip ma xa valos naandi vataling a pira angkanaan. Ma xa valos naandi la non taas di vakilaan a Raas Memek ma lamaskana a non bingil wana a maariaas ka zangaaflu vaaralavaat.
37 Naan Moses angbani xa ra vazei amun Israael naako, ‘Nakmai xana kalin azaxai zinim, ma xana balas a profet malasing nia nanga.’ (Lus 18:15)
38 Mur amun Israael di balas fatu la non bingil, ma Moses ka iziar varaxai wana naandi. Naan ka uzaa la waatawut Saainaai ma a aangelo xa dador zina, ma xa lis a dorang ka rauxin a roroiang sina, xuna naana lis sin dia.
39 Singsaxai amun kulmua zin dia di bain Moses ma xawit di los naan. Ma a maskana naandi xa uli xula pira Ijip.
40 Di vazei Aaron malasing kari, ‘Kawit maadi rexaas aze ra zaan ka balas sin Moses, a rapti angbani ina xa zaxot fawat dia vataling a pira Ijip. Gu giu amun laklagaai amun nakmai aaxa maam kuna dina waamuain maam la lan.’ (Zax 32:1)
41 Ma la raan angkanaan di giu a laklagaai a naata bulumagau ma di lis amun talazang ka waan sin a nakmai vaagit angkanaan. Ma di vaananam pana azaan angkanaan naadi giu la mita naandi nanga.
42 Malasing ma Nakmai xa lis a torana zin naandi, ma xa vamalmalin pizin naandi di lotu wana a iaas ma a flan ma amun patpada ma amun saan malasing kanaan ka iziar laaxur la bara malasing di varaar vating lamaskana a baar zin amun profet malasing kari,
‘Malasing faa nim amun Israael,
araan naagu ra iziar a maariaas ka zangaaflu vaaralavaat la non bingil,
naagu zop famaat nanga tamun bulumagau ma sipsip kuna talazang surugu
ma naagu lis tazanon talazang tawarak nanga xa wat surugu?
Kawit.
43 A vaal maling angkanaan iwana lotu naagu vazaak,
kawit a vaal maling iwana lotu zurugu,
a vaal maling iwana lotu zin Molek, a nakmai vaagit,
ma a laklagaaia watpada Refaan a nakmai zinim.
Naan amun nakmai vaagit kari ina naagu giu
xuna naaguna wisfarur.
Malasing ma gana kling pizin nim fataling a kaantri zinim’ (Aam 5:25-27)
ma gana vaziaar nim laza non tawarak ka bilaas a pira Baabilon.
44 La non bingil amun kulmua zin dia di rauxin a vaal maling iwana lotu ina xa vatangin adu Nakmai xa raagul varaxai wana naandi. Naadi giu malasing Nakmai xa ra vazei Moses kana giu lalozang aze ra rataamaaiang Nakmai xa ra vatangin sina.
45 Lamur la notaan sin Josua, amun kulmua zin dia di zuruk a vaal maling angkanaan iwana lotu zin amun damana naandi, ma naadi vazaak araan di waan faraxai wana Josua ma di zuruk a pira zin amun lemlem aubina ina Nakmai xa vut pizin naandi lamarana amun kulmua zin dia. Ma xa iziar inaan ka ruaas pana a raan sin Dewit.
46 Nakmai xa rudaxain naan adu naan a rapti daxa. Ma Dewit ka ra maainung Nakmai xuna xana luaa naan kana giu a vaal xoxok aaxan Nakmai zin Jekop kana raagul lamaskana.
47 Singsaxai Solomon ka giu a vaal aaxan Nakmai.
48 Singsaxai Nakmai Laaxur Mase, xawit na rataagul lamun faal ubina di giu wana mita naandi. Ka malasing a profet ka piaat naako,
49 ‘A Piran ka piaat naako,
“A lia naan akin izi xalxaalang surugu,
ma a pira angkari akin faiavuzang uru xaaku.
Aze rawat faal naaguna giu aaxaku?
Aze ranon aaxaku gana ziaavus pana?
50 Malasing faa, xawit nia ga ra vaziaar amun saan faakdul angkari wana mirugu?” ’ ” (Aais 66:1-2)
51 Stivan ka vazei Aiziarang iwana Aikilizang Laba malasing kari, “A waata nim ka dikdik. A maskana nim ma alngana nim ka rabanat ma naagu iziar lawalaau wana Nakmai. Naagui pukling bulaai wana a dorang sin a Laklagaai a Raabu, malasing amun kulmua zinim di ra gigiu.
52 Aze ra profet mumua xa iziar ma amun kulmua zinim kawit di vamazik naan? Di ra zop famaat palau ubina ina mumua di pitfiaat a balazang sin A Rapti Xa Tak. Ma taning a rapti angkanaan ka balas faanong, ma naagu ngutlis naan sin amun purua ma naagu zop famaat palau naan,
53 nim ina naagu ra zuruk amun Lus sin Nakmai la mit amun aangelo, singsaxai xawit naagu valos.”
Ubina Di Tuk Famaat Stivan Pana Vaat
54 Amun paamua iwana aikilizang di langarin a dorang sin Stivan, ma di mangat mase wana naan ma di xaraat famut alvana naandi wana naan.
55 Singsaxai Stivan ka bas pana a Laklagaai a Raabu ma xa raamaai uzaa la lia ma xa raamin a marmari daxaiang sin Nakmai ma Iesu xai rur la mit sazaxa zin Nakmai.
56 Ma Stivan ka piaat naako, “Naagu raamin! Ga raamin a lia xa ralakas ma Naata Rapti xai rur la mit sazaxa zin Nakmai.”
57 Araan di langarin, di waakol amun lingana naandi ma di xupkup laba mase, ma di ramaraat faraxai ma di valau waan sina ma di zaraak naan.
58 Ma di burut fatukbilok naan ku lamanar ziaana a bina laba angkanaan ma di varumara tukang naan pana amun faat. Ubina ina di vakor naan, di gamul amun marapi baraaf sin naandi, ma naadi rasin lapaara xaaka Sol, aza xulaau.
59 Araan di ituk Stivan, Stivan ka maainung naako, “Piran Iesu, gu zuruk a laklagaaiugu.”
60 Ma xa zibukaak ma xa viraai laba naako, “Piran, tuaa gu xis faulin a matmalabuk taksaat angkari zin naandi!” Stivan ka piaat malasing kanaan ma xa maat.