Selusien koa helamu ten
Sion
?Isei mutis selusien koanik?
Meatin koa mutis selusien koanik, isen Sion. Kei vi tai en meatin teindan elu (12) onen Iesu. Avaseini keke rosantei isen en tus koanek, vise kei sasen en “kei koa envatien onen Iesu mul ien.” Sion ka tunali koa isen Tiemes lumul lusar mesau keil navong Iesu vise keilu lumusili. Sion vi tai en keitel koa Iesu kur seh en keitel ran meatin sav keil onen. Navong Iesu mul en aiveave, vesesal vamat, vis Sion keke valei kat revi Meri, mama onen. Navong Iesu moul eris ran matien ka vina ris en out nesa, Sion mai vi avat tai en sios hau koa kistal.
Sion mutis tus koanek vesesal en sua 90 AD (sua keil koa katau en avong Iesu avasi). Mutisi sua houlu katau en tus keil koa Matiu, Mak ka Luk telmutisi musil moulien ka hihiseien onen Iesu. Sion en vati keke meatin keil ilea revi keke Iesu vi Ahi varei.
?Isei vuli selusien koanik mulamu?
Navong Sion mutis tus koanik usil Iesu, meatin sav keil onen Iesu ka meatin sav keil houlu koa aro rohtoh ral min Iesu avuol tuai. Eiloheh Sion mum ral min Kristin keil en taon keil ten out Efeses, Samerna, Pergamam, Taeatira, Sardis, Piladelvia, ka Laodisia koa amul en provins ten out Esia. Sakini, navong Sion moul semau, koakeil ekek avisi vatis lat asa koa les Iesu mumoni ka raengoni viteni. Ka suval koa Sion viteni en 21:25 vit, “Iesu mumon tounah keil houlu mok mulin asa koa namutis kati. Munak itis vasi tounah koa mumoni en tus keil, namundemi navit out rovinvintei en out vasi netan keke vakur vasi.” Sakini, Sion rie lat tunien keil enges koa hekataun Kristin keil ilea revi keke Iesu vi Kristo, koa isen sav vi Mesaea, koa Ahi vat kati keke hesani, suval koa Sion viteni en 20:31 vit, “Ka namutis tounah keil ekek vasakin kami mihemai mihekur anatin eni keke Iesu vi Mesaea, Natin Ahi. Ka miheilea keke koakeil akur anatin eni ikur moulien ten lisenges heka en isen.”
?Sion mutis selusien koanik vensa?
Sion en vati vatie lati keke Iesu ka ven Ahi – Navong Mak mutis usil moulien onen Iesu, mulamu, mutis usili en tus onen keke merikel keil koa Iesu mumoni rie lati keke vi Mesaea. Matiu ka Luk lumutis mulamu usili mukave Iesu, avasi en out netan. Ka Sion, kei mutis mulamu usili mukave Iesu ro ral min Ahi en avong telamu ka lumum vituai en tounah vasi koa mul. En sakien enek ka sakien sav keil, Sion mul vit kilea keke Iesu mul en out nesa mulamu, ka Ahi sila mita en out netan.
Sion en vati vatie lati keke Iesu vi Natin Ahi – Iesu vit kilea eni avong houlu keke vi Natin Ahi vuo Ahi vi Tata onen.
Sion en vati vatie lati keke Iesu vi Mesaea koa Ahi vat kati keke hesani min meatin keil onen – Sion mutis selusien onen meatin keil koa alei kilea keke Iesu vi Mesaea onen Ahi: Sion Baptis, Andru, Pilip, Nataniel, Iesu kei sasen, ahin Sameria, me-Sameria sav keil, vangi meatin houlu koa Iesu vengan keil, Pita, vangi meatin sav keil, ka Marata emun.
Sion en vati vatie lat hetetamenien onen Iesu vaka en merikel keil koa mumoni – Sion mutis lat merikel oulu (7) onen Iesu. 1) Iesu viles oai mai vi uaen. 2) Iesu sak revi titan hetetamen tai ten kavmen. 3) Iesu sak revi meatin tai koa mesai sua. 38 4) Iesu vengan meatin keil taosen elim (5000). 5) Iesu mual en oai. 6) Iesu sak revi meatin koa meten var navong avasi. Ka 7) Iesu sakin meatin tai koa mat moul eris ran matien. Merikel keil ekek sakin meatin keil aviteni en 7:31 avit, “Aviteni avit navong Mesaea hemai, kei houmon merikel keil hehi houlu. !Ka meatin tovuol kilea voumon merikel keil vahi houlu imok valin koakeil Iesu mul mumoni!”
Sion en vati vatie lati keke Iesu vit lati vi Ahi ka vothot eni keke kei vi isei ka en tatavolien keil – En Eksodas 3:14, Ahi vothot en kei min Mosis vit, “!Inau navi kei koa NAVI!” Aneite ten eis koanik vi Ahi mul lisenges, en avong telamu, en avong kosa, ka en avong vasi keil koa hemai veah. Ka Sion mutisi keke avong ouhat (9), Iesu emun viteni keke, “Inau NAVI” koa along kilea vi isen Ahi kati. Iesu vothot eni mun keke vi vatte ten moulien ten lisenges ka en tatavolien oulu (7) vit, “1) Inau navi veret koa san moulien. 2) Inau navi meneai en out netan. 3) Inau navi meteau koa sipsip keil uva neim ien. 4) Inau navi more meatin talosilkatien onen sipsip keil. 5) Inau navi vatte ten mearisien ka navi vatte ten moulien. 6) Inau navi sise, navi anatin, ka navi moulien. Ka 7) inau navi vati grep.”
Sion en vati vatie lati keke reheapil vituai hetal min Iesu keke rehekur moulien ten lisenges – Veni vi anatin keke Iesu vi Ahi ka vatte ten moulien ten lisenges reheapil vituai hetal mini. Rokapil vituai ral mini navong rokur anatin eni ka rolong kati. Ka en Iesu rokilea rovailea en Ahi veni Iesu kilea en kei. Ka en Iesu Kristo rokur moulien ten lisenges.
Sion en vati vatie lati keke ir, meatin keil onen, rehehothot en Iesu min mesav keil heka en selusien ka sakien keil orer – Iesu sila meatin keil onen uva keke avahitehiten more longlongien usil Iesu min mesav keil. Kei en vat ir rovaleisungeini en sakien koa er hehathat ir eris ka rovahati lat isen Ahi en tounah vasi koa romul romumoni.
Vati rendemien tai ten tus enek mul en Sion 20:31
Namutis tounah keil ekek vasakin kami mihemai mihekur anatin eni keke Iesu vi Mesaea, Natin Ahi. Ka miheilea keke koakeil akur anatin eni ikur moulien ten lisenges heka en isen.
?Asa mul en selusien enek?
1. Iesu vi Selusien ten Moulien. (1:1-18)
2. Iesu vothot eni keke vi Natin Ahi ka en umen ka hihiseien keil onen. (1:19–4:54)
3. Hetetamen keil onen Siu keil amumon rendemien one va kat Iesu. (5:1–12:50)
4. Iesu visein ekor en meatin keil onen. (13:1–17:26)
5. Avuli kat Iesu, amuti kati en aiveave, ka Iesu mat. (18:1–19:42)
6. Iesu moul eris ran matien ka kistal min meatin keil onen. (20:1–21:23)
7. Selusien ekor. (21:24-25)
1
Iesu vi Vati Selusien ten Moulien koa emai ro en out netan
1 En avong mulamu, navong Ahi romumontei veah out nesa ka out netan, Vati Selusien mul tuai. Kei koa vi Vati Selusien enek ro ral min Ahi, ka kei vi Ahi en usite vasi keil.
2 Mul tuai ral min Ahi en avong mulamu koa tounah tovuol veah.
3 Ka en kei, Ahi mumon tounah vasi keil. Ka vahit varvitei kei, tounah vasi keil vatovuol.
4 Vati Selusien enek vi vatte ten moulien. Ka eni, meatin keil umai en meneai ekek akilea avalei kilea en tounah vasi.
5 Kei sakin meneai enek ritin en mankoli ten tisaen, ka koakeil amul en mankoli asakras avandem kilea eni.
6 Ahi sila meatin tai emai, isen Sion.
7 Kei emai keke vahit luvat kei koa kur meneai enek, ka vasakin meatin vasi keil avaling demkatien one eni.
8 Sion rovitei meneai. Ka kei emai vahit luvat kei koa kur meneai enek emai.
9 Anatin, Sion mai vahit luvat kei koa mai ral min meneai ten anatinien. Veni, amaien onen meatin enek hesuval meneai koa hetitin luvat rendemien onen meatin vasi keil keke ilei kilea anatinien onen Ahi.
10 Vati Selusien enek emai ro en out netan. Ka avaseini keke tounah vasi netan mai kistal ka en keihoen onen, meatin keil ten out netan areingeingen kei.
11 Kei emai ven onen kati, ka onen kati keil arkur revitei.
12 Ka koakeil vasi akur revi ka akur anatin eni, kei maen keil umai avi titiali keil onen Ahi.
13 Keil armaitei avahi titiali keil onen Ahi vaka en sise ten hasuen, vuo vaka en rendemien onen etai meatin, vuo vaka en envatien ten aven meatin tai. Keil umai avi titiali keil onen Ahi veni Ahi varei rie lat keil avahi onen.
14 Vati Selusien enek emai vi meatin tai koa aven mul. Kei ro ral min komai ka meles muohien ten hetetamenien onen, veni kei vi Natin Ahi kati koa tanges koa vilelau en more envatien ka anatinien.
15 Sion vit luvati keke vi isei vit, “Koanik vi meatin koa namul naselus usili. Kei koa naviteni navit hemai hekatau enau koa hehi hetetamen imok helin inau. Veni kei ro tuai en avong mulamu, navong arvasitei veah inau.”
16 Veni kei vilelau en more envatien, rokol kat ir vasi houlu vis houlu mok mulin asa koa mal keke rovakuri.
17 Ka en Mosis telamu, Ahi san mengkatien keil onen min meatin keil. Ka, ka en Iesu Kristo, Ahi rie lat more envatien ka anatinien onen min meatin keil.
18 Meatin tovuol veah vales Ahi. Ka vi Natnali kati koa vi tanges, koa ro en usite onen Tata onen lisenges, kei varei vit luvati min ir keke rokilea eni.
Sion Baptis vit luvati keke kei rovitei Mesaea onen Ahi
19 Koanik tunien usil asa koa Sion Baptis viteni usil Iesu. En avong tai, avat keil onen Siu keil en out Serusalem asila tei en pris keil ka koakeil emun aka en vatiamal onen Livae koa amum en Eim Votut keke uva avales Sion. Navong arokol out koa Sion mul ien avisi avit, “?Keik kovi isei varei?”
20 Ka Sion roseseintei vahit kesi min keil ka vit leini vit, “Inau narvitei Mesaea koa Ahi vat kati keke hesani hemai.”
21 Sakini, avisi avit, “?Mukonek, keik kovi isei varei? ?Keik provet Ilaetsa?”
Ka Sion vit kesi vit, “Vuo, narvitei kei.”
Avis risi avit, “?Keik kovi Provet koa Mosis vit luvati keke Ahi hesani hemai?”
Ka kei vit, “Vuo.”
22 Sakini, apeahi avit, “Hiteni min komai li kovi isei keke mekilea mevahit meseini min avat keil onomai koa asila komai memai. ?Komul koviten sa usil keik sasom?”
23 Sakini, Sion sani min keil selusien onen provet Aesea koa vit,
“Inau navi rea tai koa mul visohiso en out volvol vit,
‘!Mihesak mesein sise onen Asuv!
!Mihoumon sise onen hemal!’ ” Aesea 40:3
24 Evus, meatin tei keil emun, koa Farasi keil asila keil umai ven Sion,
25 keil avisi avit, “?Munak keik korvitei Mesaea, vuo Ilaetsa vuo Provet koa Ahi vat kati, vensa varei komul kovi baptaes en meatin keil?”
26 Sion vit kesi min keil vit, “Inau navi baptaes en meatin keil en oai enges. Ka luhu en kami, meatin tai mul tuai koa kami mireingeingeni.
27 Kei varei hemai hekatau enau ka hekes inau. Kei vi hetetamen imok mulin inau, ka narvinvintei keke mamai mahi slev onen keke makulat sandel onen.”
28 Tounah vasi keil enek kur out vesesal en taon ten out Betani, en out koa Sion vi baptaes en meatin keil eni, en usite ist ten Oaisal Sodan.
Sion Baptis vit luvati keke Iesu vi Mesaea onen Ahi
29 En avong sav teni, Sion lele va, ka les Iesu mul mai veni. Navong lesi, Sion vit leini vit, “!Mihelesi! !Sipsip koa Ahi sila mul mai, veni kei varei helah lat tisaen keil ran meatin keil ten out netan.
30 Kei varei koa naselus usili navit, ‘Meatin tai hemai hekatau enau koa hehi hetetamen imok helin inau. Veni kei ro tuai en avong mulamu, navong arvasitei veah inau.’
31 Navong navit usili, inau mun nareingeingeni veah keke vi isei. Ka Ahi sila inau numai ekok keke mahi baptaes en meatin keil keke vahothot en kei min me-Isrel keil.”
32-33 Sion vit risi vit, “Anatin. Mulamu, inau nareingeingeni veah keke vi isei. Ka Ahi, koa sila inau numai ekok mahi baptaes en meatin keil en oai, kei viteni minau vit, ‘Navong kiles Ninin Votut hemita ka heto en meatin tai, kei varei hehi baptaes en meatin keil en Ninin Votut.’ Sakini, noeis, navong meatin enek mai venau, nales Ninin Votut muka ran out nesa suval ame tai ka mita rondan eni.
34 Anatin eli naviteni min kami keke nalesi tuai. Ka navit leini min kami keke meatin enek varei vi Natin Ahi anatin.”
Meatin keil ehat (4) umai amusil Iesu
35 En avong sav teni, Sion va ris en out enek ral min meatin elu onen.
36 Ka navong Sion les Iesu mul mual va, viteni vit, “?Millesi? !Sipsip koa Ahi sila keinek!”
37 Navong meatin keilu onen luraengon asa koa kei viteni, luva lumusil Iesu.
38 Navong Iesu mul mual va, viles ka les keilu lumul lumusili. Sakini, vis keilu vit, “?Kamil emil vat sa?”
Ka luvit kesi luvit, “Tiser, emal vati melvailea out kave koa koro ien.”
39 Iesu vit “Milhemai milhelesi.” Navong telmual telva, vi mendilah tuai ka meteiai mul vita netan neli. Ka luro ral mini rokol vongien.
40 Tai en keilu koa long selusien onen Sion ka musil Iesu, isen Andru, koa vi tunali Saemon Pita.
41 Ka navong selus ral min Iesu evus, hatte tas, va les Saemon Pita ka viteni mini vit, “Tuak, komal melvotin Mesaea koa Ahi vati kati vit hesani hemai.”
42 Evus, Andru mulamun Saemon va ven Iesu.
Ka navong Iesu lesi, viteni vit, “Keik kovi Saemon, natin Sion. Ka kosa heha, isom hehi Pita, koa aneite teni vi ‘ahat.’ ”
Iesu vise Pilip ka Nataniel
43 En avong sav eris, Iesu ling rendemien onen keke helokovein out Sodan, ka heha en provins ten out Kaleli. Sakini, va votin meatin tai koa isen Pilip ka viteni mini vit, “Amai, kusil kat nau.”
44 Pilip vi koan Betsaeta, taon koa Andru ka Pita luka ien.
45 Pilip maeni ka va lekat tunali koa isen Nataniel. Navong votini, viteni mini vit, “Komai mevotin Mesaea koa Mosis mutis usili en tus ten mengkatien, ka koa provet keil emun amutis usili. Isen Iesu, natin Siosep. Kei ten out Nasaret.”
46 Navong long selusien enek, Nataniel visi vit, “?Anatin? Tounah tovuol vatahos kilea vaka en taon kuren tai koa suval Nasaret.”
Ka Pilip vit kesi vit, “Amai, les visi.” Ka lumual luva ven Iesu.
47 Navong Iesu les Nataniel mul mai veni, viteni vit, “Koanik vi meatin tai koa romultei valiluvos, koa vinvin avahise en koan Isrel tai.”
48 Navong Nataniel longe mukok, visi vit, “?Keik kokilea inau mukave?”
Iesu vit kesi vit, “Nalesuk tuai navong komul semau korondan en nimal ten vati fik, navong Pilip rovisoktei veah.”
49 Nataniel mutimanin ka viteni mini vit, “!Tiser, keik kovi Natin Ahi anatin! !Keik kovi asuv houlu ten out Isrel koa memul merosini!”
50 Iesu viteni vit, “Keik kokur anatin enau veni komutimanin navitenis minuk keke nalesuk navong keik korondan semau en nimal ten vati fik tai. Ka hervitei tuetin, kiles tounah savsav keil koa hemarite mok helin koanik.
51 Anatin eli naviteni minuk keke kiles out nesa heseha ka angelo keil onen Ahi ihina nesa ka imita netan ika en inau, Natin Meatin, hesuval navi sise tai.”