5
‑Tɛ ‑Yusuu la 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'le dʋgba 'lu
1 ‑Tɛ ‑Yusu 'ye nahuin 'plɔplɔ ꞊nʋ, ‑ye 'ke ɔ 'ya 'le dʋgba 'lu, ɔ kɔ 'a ‑naagbopʋ 'hɛɛn, 'ɔ nɩ gbo,
2 'ɔ ‑tʋa 'waa tɔɔlɛ gbo.
‑Tɛɛ a plɔ a bleelɛ
(Luku 6.20-23)
3 Ɔ nɔ:
«Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ yie,
‑ɛ mɔ, 'ke 'le 'waa ꞊wlɩ ke, ꞊hapʋdɛ 'de 'le nɩ,
'bɩa Nyɩsʋa a ‑Hihiu 'bʋ 'de 'o ꞊nʋ ke 'mʋ nɩ,
nahuin a ‑gbɛ, bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, nʋ‑ʋ nɩ, ‑ʋ di 'le Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli 'mʋ pa.
4 Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ kɔ ꞊wlɩ bi ꞊hlɔn,
bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, Nyɩsʋa a ‑gbɛ, nɔ‑ diu 'le ꞊wlʋ 'kwli 'mʋ gbo ꞊tu.
5 Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ kɔ ꞊wlɩ 'yɔpɔ,
bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, nʋ‑ Nyɩsʋa di 'blʋgba ꞊nʋ ‑nyi,
ɔ plɛ, ɔ di 'a nahuin ‑nyi.
6 Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ nye lɛ ꞊mɔ 'dɔ,
'ke 'le waa ꞊wlɩ 'bii ke,
'waa 'yrinaabʋɩ bɩ 'sii 'o ye, 'ke 'o Nyɩsʋa ye,
nahuin a ‑gbɛ, bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, dɛ ꞊nʋ, ʋʋ lɛ ꞊mɔ, Nyɩsʋa die ꞊nʋ 'nɩ ‑nyi 'bii.
7 Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ kɔ 'waa 'bienʋ ‑tʋnahuin a wɔlɩ,
bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, Nyɩsʋa di ‑wɛ kɔ 'waa wɔlɩ.
8 Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ kɔ ꞊wlɩ 'sii 'o ye,
bʋ kɔ plɔ a bleelɛ, ‑ɛ nue, ʋ di Nyɩsʋa 'nɩ 'ye.
9 Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ nye lɛ ꞊mɔ,
'ke nahuin bʋ wɛɛn ke gbo,
bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, Nyɩsʋa diu daa 'a 'yuo.
10 Nahuin ꞊nʋ, ʋʋ ꞊sʋɛ ꞊tue,
‑ɛ nue, dɛ Nyɩsʋaa ‑hʋa, nɛ‑ ʋʋ nu,
nahuin a ‑gbɛ bʋ kɔ plɔ a bleelɛ,
‑ɛ nue, nʋ‑ʋ nɩ, ‑ʋ di 'le Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli 'mʋ pa.
11 'A mʋ ꞊nʋ, 'bʋʋ 'a mʋ tanɩ ꞊tu,
'bʋʋ 'a mʋ ꞊sʋɛ ꞊tue,
'bʋʋ 'a mʋ ‑tɩ yɛɛ, 'ke 'le hɩ 'kwli 'mʋ,
‑ɛ nue, 'a mʋ mɔ 'na ‑naagbopʋʋ nɩ,
ba kɔ plɔ a bleelɛ.
12 Ba nu 'manʋ,
‑ɛ nue, Nyɩsʋa di 'a mʋ ‑nyi 'wio gblaka,
'ke 'le yakɔ 'mʋ.
Nyɩsʋa a winwlɔn‑hɛnyʋ ꞊nʋ,
‑ʋ nɩ la 'klɔ, ti ‑hi la a ti 'yri,
kɛ'ɛ nɩ, nahuiin la nu, 'ʋʋ la ‑wɛ ꞊nʋ ꞊sʋɛ ꞊tue.»
‑Yusu po 'ta kɔ ‑nyrɛ 'hɛɛn a ‑talʋdʋ
(Makɩ 9.50; Luku 14.34-35)
13 Kɛ ‑Yusuu lele 'a ‑naagbopʋ ye po: «‑Tɛ 'ta nɩ 'mʋ, 'ke 'o dididɛ ‑wɔn, kɛ'ɛ nɩ, a nɩ ‑wɛ 'mʋ, 'ke 'o ‑tʋtʋ ke a nahuin ‑wɔn. Kɛɛ, 'ta a ‑gbɛ, 'bɔ 'waan 'a wlɔnnɩnɔ, ‑ye ʋ 'die 'le ‑wɛ bʋ ‑nyi lele ꞊nɔ 'a wlɔnnɩnɔ a ‑gbɛ. Ɔ 'de 'klɛɛ lele ‑kʋan ꞊de kɔ, 'bɛ 'de bʋ puo 'kwla 'mʋ, nahuin bʋ nɔɔ ke.
14 'A mʋ'ʋ nɩ, ‑ʋ mɔ 'klɔ ‑gbo a ‑nyrɛ. 'Dɩɔ ꞊nʋ, ‑ɔ nɩ 'o dʋgba 'lu, ɛ 'de ‑huhlidɩɔ.
15 Nahuon 'bɔ 'bɩa 'napɩ, ‑ye ɔ 'nɩ ꞊jre ꞊le kaka 'lu gbo, kɛɛ, 'ke ɔ nye 'o dɛ 'lu gbo ꞊tu, ‑ɛ die nu, nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ nɩ 'le kayu gbo, ʋ 'mʋ lɛ yrii.
16 ‑Tɛ 'napɩɩ nu, 'ɛɛ wlɩn, 'ke 'o nahuin ꞊nʋ ‑wɔn, ‑ʋ nɩ 'le gbɩgbɩyrɩ ‑hɛyri, kɛ 'a nɩ nunuklɔ bɔ nu wʋnwlɛn, 'ke 'o nahuin ye, ‑ɛ die nu, ꞊hapʋdɛ ꞊nʋ, aa nu, ʋ 'mue 'ye, 'plɩɩ ʋ 'mʋ 'a nɩ Bu Nyɩsʋa, ‑ɔ nɩ 'le yakɔ 'mʋ baa.»
Dɛ ꞊nʋ, ‑Yusu, ɔɔ 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'o Nyɩsʋa a tetei a ‑ta 'mʋ
17 «'A nɩ ꞊wlɩ nɩ 'ye 'le, ‑ɛ mɔ, 'n di 'le ꞊le, 'ke ꞊bo ‑ha 'o tetei ꞊nʋ, Nyɩsʋa ‑nyi la 'a winwlɔn‑hɛnyɔ Moise, ɩ kɔ ‑tɩ ꞊nʋ, Nyɩsʋa a winwlɔn‑hɛnyʋ ‑ye 'crɩɩ la. 'N 'de 'le di, 'ke ꞊bo ‑hɩ 'o, kɛɛ 'n di 'le ꞊le, 'mʋ 'a mʋ tɔɔ, dɛ tio‑ ɩ ꞊hɛn 'nyrɛ, kɔ, ‑tɩ ‑gbo, ɩɩ ꞊tu, 'mui nu.
18 'Nɩɩ 'a mʋ 'nɩ le, ɛ 'de Nyɩsʋa a tetebʋ gbi kɔ, ‑bʋ di gbo ‑wɛ, ɛ 'mue gba ‑gbagba, yakɔ kɔ ‑tʋtʋ 'hɛɛn, ɩ 'mʋ gbo ‑wɛ.
19 Nɛ‑ nue, nahuon 'bɔ nɩ 'o, 'bɔɔ Nyɩsʋa a tetebʋ 'cicrɛ gbii ‑do 'hru wlɔn ‑ha, kɔ, 'bɔ nye ‑wɛ ꞊ʋ ‑ye tɔɔ, nɔ‑ ʋ di nyɩ'cicrɛ daa, 'ke 'le Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli 'mʋ. Kɛɛ, nahuon 'bɔ nɩ 'o, 'bɔɔ 'o tetei 'o ꞊tuu, kɔ, 'bɔ nyi ‑wɛ ꞊ʋ ‑ye tɔɔ ‑tɛɛ, nɔ‑ ʋ di nyɩgblaka daa, 'ke 'le Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli 'mʋ.
20 'Nɩɩ 'a mʋ 'nɩ le: Dɛ ꞊nʋ, Nyɩsʋaa ‑hʋa, teteitɔɔnyʋ kɔ Falisi꞊tumu a nahuin 'hɛɛn, ʋ 'nɩ nue ꞊le. A ‑mɛ ‑ye, 'ba 'nɩnɩ ꞊tuu 'o Nyɩsʋa, 'ba 'de 'o nahuin a ‑gbɛ 'mʋ ‑hi, a 'die 'le ‑wɛ ba pa 'le Nyɩsʋa a 'klɔ yrayrʋ 'kwli 'mʋ.»
Dɛ ꞊nʋ, ‑Yusu, ɔɔ 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'o nahuin a 'lɩla a ‑ta 'mʋ
21 «A yie nɩ, ‑ɛ mɔ, tete ‑ye, Nyɩsʋa ‑nyi la ‑a nɩ bunʋ, ɛ nɔ 'nɩ: ꞊Nɩ 'la 'le nahuon. Nahuon 'bɔ 'la 'a 'be ‑tʋnahuon, ʋ dio lɛ poo ‑bati.
22 'Mɛ ‑ye, kɛ 'nɩɩ po: 'Ɛ nɩ nahuon 'bɔ nɩ 'o, 'bɔɔ 'a 'dɩayu yrʋ lɛ poo, ʋ blɛ ye bʋ gbɔ 'o ‑batiponyɔ ye. Nahuon 'bɔ po lɛ 'a 'dɩayu ye: ‑N bʋba nɩ, ʋ blɛ ye bʋ gbɔ 'o 'blʋ a nahuin ye, ʋ 'muo ‑bati lɛ poo. Nahuon 'bɔ po ‑wɛ lɛ 'a 'dɩayu ye: Hanhɩnnyɔ, ‑ye ɔ blɛ ye bɔ mu 'le na ꞊nʋ 'mʋ, ‑ɔ 'nɩnɩ jre gbe.
23 'Bɩa ꞊nɩɩ ‑cɔhlʋn pi, 'ke 'o Nyɩsʋa ye, 'plɩɩ 'bɩ bi 'le ‑mʋ 'kwli 'mʋ, ‑ɛ mɔ, ‑na 'dɩayu ‑ye, ɔ 'de plɔ a bleelɛ kɔ ‑na ‑tɩ,
24 hie 'o ‑na ‑cɔhlʋn a ‑gbɛ gbo, ‑bo mu, ‑n kɔ ‑na 'dɩayu a ‑gbɛ 'hɛɛn, a 'mʋ ‑tɩ a ‑gbɛ ꞊tu, ɩ 'mʋ 'le ‑wɛ, 'plɩɩ ꞊mʋ ‑wɔn ꞊hɩan, ꞊mʋ ‑cɔhlʋn pi, 'ke 'o Nyɩsʋa ye.
25 'Bɩa nahuon 'bɔ yɛɛ ‑mʋ ‑tɩ, ‑ɛ nue, ‑n 'ble kwa 'a 'wliyɛ, 'plɩɩ ‑n kɔ ꞊nɔ 'hɛɛn, 'baa 'le ‑batipoolɛ 'mʋ mu, ꞊mʋɛ lɛ, 'ke ‑n kɔ ꞊nɔ 'hɛɛn, ba kɔ kegbowɛɛnlɛ, ‑tɛ ‑n kɔ ꞊nɔ 'hɛɛn, a 'kɩɛ nɩɛ 'hru wlɔn, ɔ 'nɩ ꞊han 'le ‑mʋ ‑batiponyɔ ye gba, ‑batiponyɔ 'nɩ ꞊han ‑mʋ ‑sadapʋ kwa po, ʋ 'nɩ ꞊han ‑mʋ ꞊jɩ 'mʋ po.
26 'Nɩɩ ‑mʋ 'nɩ le, 'bʋ po ‑mʋ ꞊jɩ 'mʋ, 'ke ‑n di 'le ꞊jɩ a ‑gbɛ 'mʋ nɩ, 'wliyɛ 'bii, ꞊mue 'pɛɛ, 'plɩɩ ꞊mʋ ꞊jɩ 'mʋ ‑hɔn.»
Dɛ ꞊nʋ, ‑Yusu, ɔɔ 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'o ‑wlawli a ‑ta 'mʋ
27 «A yie nɩ, ‑ɛ mɔ, tete ‑ye, Nyɩsʋa ‑nyi la ‑a nɩ bunʋ, ɛ nɔ 'nɩ: ꞊Nɩ nu 'le ‑wlawli.
28 Kɛɛ, 'mɛ ‑ye, kɛ 'nɩɩ po, 'ɛ nɩ nahuon 'bɔ nɩ 'o, 'bɔɔ 'a 'be a nyrʋgba 'ye, 'bɔ plɛ, ɔ nyo 'nɩ ‑hʋa, nahuon a ‑gbɛ, ɔ nu ‑wlawli, 'ke 'le 'a ꞊wlʋ ke, ɔ kɔ nyrʋgba a ‑gbɛ 'hɛɛn.
29 'Bɛ 'ya ‑na 'yii a ‑tɩ, ꞊nɩɩ dɛ 'kuku nu, ‑ye ‑bo ‑hɩ 'le, ꞊mui 'kwla 'mʋ po. Ɛ nu ‑tɛɛ, 'ke ‑bo po ‑na 'hʋɩn a 'pɩa ‑ye 'kwla 'mʋ, 'ɛ ‑hi 'o bʋ po 'le ‑na ꞊gble na ꞊nʋ 'mʋ, ‑ɔ 'nɩnɩ jre gbe.
30 'Bɛ 'ya ‑na diidɛdabʋ a ‑tɩ, ꞊nɩɩ dɛ 'kuku nu, ‑ye ‑bo 'bɩʋ 'o, ꞊mu 'kwla 'mʋ po. Ɛ nu ‑tɛɛ, 'ke ‑bo po ‑na 'hʋɩn a 'pɩa ‑ye 'kwla 'mʋ, 'ɛ ‑hi 'o ‑na ꞊gble ‑bo mu 'le na ꞊nʋ 'mʋ, ‑ɔ 'nɩnɩ jre gbe.»
Dɛ ꞊nʋ, ‑Yusu, ɔɔ 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'o nyrʋgba kɔ tɔ 'hɛɛn a yrɛ‑gbʋgbɛlɛ a ‑ta 'mʋ
(Matie 19.9; Makɩ 10.11-12; Luku 16.18)
31 «Tete ‑ye, Nyɩsʋa ‑nyi la ‑a nɩ bunʋ, ɛ nɔ 'nɩ: Nahuon 'bɔ tɛ 'a nyrʋgba gbo, ɔ kɔ bɔ ‑nyi nyrʋgba a ‑gbɛ 'crɩɩnɩɛ, ‑ɛ nyi ꞊tu, ‑ɛ mɔ, ɔ tɩɔ gbo.
32 Kɛɛ, 'mɛ ‑ye, kɛ 'nɩɩ po: 'Ɛ nɩ nahuon 'bɔ nɩ 'o, 'bɔ tɛ 'a nyrʋgba gbo, 'bɛ 'de 'laludɛ a ‑tɩ, 'plɩɩ nyrʋgba a ‑gbɛ 'bɔ kɔ tɔ ‑ye, ‑ye ye‑hɛtɔ ꞊nʋ, nɔ‑ nye nu, nyrʋgba a ‑gbɛ, 'ɔɔ ‑wlawli nu. Nyrʋgba ꞊nʋ, ɔ tɛ gbo, nahuon 'bɔ kʋɔ, ‑ye nahuon a ‑gbɛ, ɔɔ ‑wɛ nu ‑wlawli.»
Dɛ ꞊nʋ, ‑Yusu, ɔɔ 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'o 'sʋsʋɛ a ‑ta 'mʋ
33 «A yie nɩ, ‑ɛ mɔ, tete ‑ye, Nyɩsʋa ‑nyi la ‑a nɩ bunʋ, ɛ nɔ 'nɩ: 'Bɩa ꞊nɩ 'sʋʋ Nyɩsʋa, ‑ɛ mɔ, dɛ ‑gbo, nɛ‑ ‑n di nu, ‑ye ꞊nɩ po 'le lele lɛ, ‑ɛ mɔ, ꞊nɩ nue ꞊le. Kɛɛ, 'bɩa ꞊nɩ 'sʋʋ Nyɩsʋa, ‑ɛ mɔ, dɛ ꞊nʋ, ‑n die 'nɩ nu, ‑ye nɛ‑ ‑bo nu.
34 Kɛɛ, 'mɛ ‑ye, kɛ 'nɩɩ po: A nɩ 'sʋ 'le gbe. Mɔ, a nɩ 'sʋʋ 'le yakɔ, ‑ɛ nue, nɔ‑ mɔ Nyɩsʋa a kegbonɩdɛ.
35 Mɔ, a nɩ 'sʋʋ 'le ‑wɛ ‑tʋtʋ, ‑ɛ nue, nʋ‑ mɔ 'a bʋɩ a kegbo꞊tudɛ. Mɔ, ꞊nɩ 'sʋʋ 'le Jrusrɛdɩɔ, ‑ɛ nue, nɔ‑ mɔ Nyɩsʋa a 'dɩɔ.
36 Mɔ, ꞊nɩ 'sʋʋ 'le ‑wɛ ‑na 'lu, ‑ɛ nue, ‑n 'de 'klɩ ꞊de kɔ, 'ke ‑bo nue, ‑na 'lu‑pupuu ‑do bʋ 'plɛ, kɔ, bʋ jre ‑wɛ.
37 'Bɛ 'ya iin 'mʋ, kɛ ba po: Iin, kɔ, 'bɛ 'ya 'ʋʋn 'mʋ, kɛ ba po ‑wɛ: 'Ʋʋn, ‑ɛ nue, 'sʋʋlɛ ꞊nʋ, ‑nɩɩ 'o ꞊nɔ 'lu po, ɛ mɔ 'yilɛnyredɛ'ɛ nɩ. 'Ke ɛɛ 'le 'kuo ‑hʋɩn a nyɩgblaka 'mʋ ‑hɔn.»
Dɛ ꞊nʋ, ‑Yusu, ɔɔ 'a ‑naagbopʋ tɔɔ, 'ke 'o klɛ'wuwe a ‑ta 'mʋ
(Luku 6.29-30)
38 «A yie nɩ, ‑ɛ mɔ, tete ‑ye, Nyɩsʋa ‑nyi la ‑a nɩ bunʋ, ɛ nɔ 'nɩ: Nahuon 'bɔ wa 'a 'be a 'yie, 'a ‑gbɛ, ʋ kɔ bʋ wa ‑wɛ 'a 'yie. Nahuon 'bɔ ‑ha 'le 'a 'be a 'nyɛɛ, 'a ‑gbɛ, ʋ kɔ bʋ ‑ha ‑wɛ 'le 'a 'nyɛɛ.
39 Kɛɛ, 'mɛ ‑ye, kɛ 'nɩɩ po: Nahuon 'bɔ nu 'a mʋ 'yilɛnyredɛ 'mʋ, a nɩ 'we 'le 'a nɩ dɩɔnʋ klɛ. Nahuon 'bɔ po 'le ‑na diidɛnʋa 'ŋma 'mʋ, ‑hɩɔ mɛ lɛ, bɔ po 'le ‑na kamranʋa 'ŋma 'mʋ.
40 Nahuon 'bɔɔ ‑hʋa bɔ yɛɛ ‑mʋ ‑tɩ, 'ke 'le ‑batiponyɔ ye, 'bɔɔ ‑na wlawlʋ ‑hʋa, ‑hɩɔ mɛ lɛ bɔ gba ‑wɛ ‑na 'kɔlɔ.
41 Nahuon 'bɔ nɩ 'o ‑mʋ ke 'mʋ, 'ke ‑bo 'ble 'a blɔ ‑kiloyɛɛ ‑do 'yri, ‑ye ‑bo po 'o 'a 'hɔn a nɛnɛ.
42 Nahuon 'bɔɔ ‑mʋ dɛ ‑hʋa, ‑ye ‑bo ‑nye ꞊nɔ. Nahuon 'bɔɔ ‑hʋa bɔ 'trɔsɩ ‑mʋ dɛ, ꞊nɩ blɛ 'le ke.»
Ba nʋɛ 'a nɩ yraanyʋ 'mʋ
(Luku 6.27-28,32-36)
43 «A yie nɩ, ‑ɛ mɔ, tete ‑ye, Nyɩsʋa ‑nyi la ‑a nɩ bunʋ, ɛ nɔ 'nɩ: Nʋɛ ‑n 'be 'mʋ, kɛɛ, yraa ‑na yraanyɔ.
44 Kɛɛ, 'mɛ ‑ye, kɛ 'nɩɩ po: Ba nʋɛ 'a nɩ yraanyʋ 'mʋ, kɔ, ba da Nyɩsʋa, 'ke 'o nahuin ꞊nʋ a ‑ta 'mʋ, ‑ʋʋ 'a mʋ ꞊sʋɛ ꞊tue,
45 ‑ɛ die nu, a 'mʋ 'a nɩ Bu Nyɩsʋa, ‑ɔ nɩ 'le yakɔ 'mʋ a 'yuo ‑hɛ, ‑ɛ nue, 'crɛnyʋ kɔ ꞊hapʋnyʋ 'hɛɛn, ʋ 'bii a ‑gbɛ, Nyɩsʋaa ꞊nʋ ‑nyi 'yrʋ a pepe'. Nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ 'sii 'o ye, kɔ nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ 'de 'o ye 'sii, Nyɩsʋa nye 'nɩ nu, 'nu 'ʋʋ di, 'ke 'o nahuin 'bii a ‑gbɛ a ‑ta 'mʋ.
46 'Bɩa 'ba nʋɛ nahuiin ‑do ꞊nʋ 'mʋ, ‑ʋ nʋɛ 'a mʋ 'mʋ, 'a nɩ ꞊wlɩ nɩ 'ye 'le, ‑ɛ mɔ, 'a ‑tɩ Nyɩsʋa di 'a mʋ 'mʋ nu ꞊hapʋdɛ. Dɛɛ ‑do a ‑gbɛ, nɛ‑ 'crɛnyʋʋ ‑wɛ nu.
47 'Bɩa 'baa 'a nɩ 'dɩayuoo ‑do ꞊hapʋdɛ 'mʋ nu, 'a nɩ ꞊wlɩ nɩ 'ye 'le, ‑ɛ mɔ, aa nu dɛ gblaka. Dɛ a ‑gbɛ, nahuin ꞊nʋ, ‑ʋ 'de Nyɩsʋa yi, nɛ‑ ʋʋ ‑wɛ nu.
48 Ba 'sii 'o ye, ‑ɛ 'we ꞊nɔ ye, ‑tɛ 'a nɩ Bu Nyɩsʋa ꞊nʋ, ‑ɔ nɩ 'le yakɔ 'mʋ, ɔ nu, 'ɔ 'sii 'o ye.»