☰ Küylerning küyi 4
4
Yettinchi oylinish — toy kéchisi •••• Sulayman Shulamitqa söz qilip uni maxtaydu
1 «Mana, sen güzel, söyümlüküm!
Mana, sen güzel!
Chümperdeng keynide közliring paxteklerdek iken,
Chachliring Giléad téghi baghrida yatqan bir top öchkilerdektur.□
2 Chishliring yéngila yuyulushtin chiqqan qirqilghan bir top qoylardek;
Ularning hemmisi qoshkézek tughqanlardin,
Ular arisida héchbiri kem emestur.□
3 Lewliring pereng tal yiptek,
Gepliring yéqimliqtur;
Chümbiling keynide chékiliring parche anardur.
4 Boynung bolsa,
Qoralxana bolushqa teyyarlighan Dawutning munaridektur,
Uning üstige ming qalqan ésiqliqtur;
Ularning hemmisi palwanlarning siparliridur.□
5 Ikki köksüng xuddi ikki maraldur,
Niluper arisida ozuqliniwatqan jerenning qoshkézekliridektur;
6 Tang atquche,
Kölenggiler qéchip yoqighuche,
Men özümni murmekke téghigha,
Mestiki döngige élip kétimen.□
7 Sen pütünley güzel, i söyümlüküm,
Sende héch dagh yoqtur».
 
Sulaymanning teklipi
8 «Liwandin men bilen kelgin, i jörem,
Men bilen Liwandin kelgin —
Amanah choqqisidin qara,
Sénir hem Hermon choqqiliridin,
Yeni shirlar uwiliridin,
Yilpizlarning taghliridin qara!»□  ■
 
Sulaymanning sözining dawami
9 «Sen könglümni alamet söyündürdüng, i singlim, i jörem,
Közüngning bir lep qilip qarishi bilen,
Boynungdiki marjanning bir tal halqisi bilen,
Könglümni söyündürdüng.
10 Séning muhebbiting némidégen güzel,
I singlim, i jörem!
Séning muhebbetliring sharabtin shunche shérin!
Séning etirliringning puriqi herqandaq tétitqudin peyzidur!□
11 Lewliring, i jörem, here könikidek témitidu,
Tiling astida bal we süt bar;
Kiyim-kéchekliringning puriqi Liwanning puriqidur;□
12 Sen péchetlen’gen bir baghdursen, i singlim, i jörem!
Étiklik bir bulaq, yépiqliq bir fontandursen.□
13 Shaxliring bolsa bir anarliq «Éren baghchisi»dur;
Uningda qimmetlik méwiler,
Xéne sumbul ösümlükliri bilen,□
14 Sumbullar we iparlar,
Kalamus we qowzaqdarchin,
Herxil mestiki derexliri,
Murmekke, muetter bilen hemme ésil tétitqular bar.□
15 Baghlarda bir fontan sen,
Hayatliq sulirini béridighan, Liwandin aqidighan bir bulaqsen».□
16 «Oyghan, shimaldiki shamal;
Kelgin, i jenubtiki shamal!
Méning béghim üstidin uchup ötkey;
Shuning bilen tétitquliri sirtqa puraq chachidu!
Söyümlüküm öz béghigha kirsun!
Özining qimmetlik méwilirini yésun!»□
 
 
□ 4:1 «Chümperdeng keynide közliring paxteklerdek iken» — toy qilidighan künide qiz chümperde artidu. □ 4:2 «Ular arisida héchbiri kem emestur» — yaki «ular arisida héchbiri tughmastur». □ 4:4 «Qoralxana bolushqa teyyarlighan Dawutning munaridektur» — bashqa birxil terjimisi: «Pelempeylik qilin’ghan Dawutning munaridektur». «izahat» — kona zamanlarda «wetendin ayrilghan leshkerler» melum sheherge yaki memliketke qayil bolghanda, shu sheherge bolghan sadiqliqini bildürüsh üchün qalqanlirini sheherning sépilida yaki munarlirida ésip qoyatti («Ez.» 27:11ni körüng). Shunga Sulaymanning bu sözliri: «Séning güzelliking shundaqki, ming leshkerning qayilliqigha, sadiqliqigha érishküdektur» dégen menide. Yene kélip belkim Shulamitning boynigha köpligen marjanlar ésiqliq bolushi mumkin. «Sipar» kichik qalqandur. □ 4:6 «Tang atquche, kölenggiler qéchip yoqighuche, men özümni murmekke téghigha, mestiki döngige élip kétimen» — Sulayman belkim pütün kéchi Shulamitning toluq bedinidin huzurlanmaqchi. □ 4:8 «(8-ayet) sherhi» — bezi alimlar, bu sözler jinsiy muhebbetning yuqiri pellisini ipadileydu, dep qaraydu. Buning mumkinchiliki bar bolghini bilen, biz yene bu sözlerni Sulaymanning söyümlüki bilen bille öz padishahliqining keng zémini we heywitige Hermon téghi (Pelestindiki eng égiz tagh)ning eng égiz choqqiliridin nezer sélishqa bolghan arzusini ipadiligen, dep qaraymiz. Sulaymanning bu teklipi yawayi haywanlarning shu yerlerni makan qilghanliqi tüpeylidin xeterlik ish bolidu, elwette! ■ 4:8 Yuh. 17:24; Ef. 1:15-23 □ 4:10 «Séning muhebbiting némidégen güzel, i singlim, i jörem!» — Sulayman Shulamitni «singlim» dep chaqiridu (12-ayettimu): — (1) qedimki zamandiki bezi shéirlarda ashiq-meshuqlar bir-birini «aka, singlim» dep chaqiratti; (2) ottura sherqtiki bezi jemiiyetlerde mötiwer kishiler öz emrige almaqchi bolghan qizgha jemiiyetning yuqiri tebiqisidin orun alghuzush üchün yaki nikahini téximu «kapaletlik» qilish üchün uni awwal «singlim» dep «béqiwalatti». □ 4:11 «Kiyim-kéchekliringning puriqi Liwanning puriqidur» — «Liwanning puriqi» ormanliqlarning xush puriqi, elwette. □ 4:12 «Sen péchetlen’gen bir baghdursen, i singlim, i jörem! Étiklik bir bulaq, yépiqliq bir fontandursen» — Sulaymanning Shulamitni maxtishi shuki, Shulamit özini héchqandaq bashqa ademge bermey, peqet bolghusi er üchün pak saqlap keldi. □ 4:13 «Uningda qimmetlik méwiler, xéne sumbul ösümlükliri bilen,...» — etirler toghruluq: «sumbul» birxil xushpuraqliq ösümlük. □ 4:14 «Sumbullar we iparlar, kalamus we qowzaqdarchin, ... murmekke, muetter bilen...» — etirler toghruluq: «kalamus» birxil qomushqa oxshaydighan ösümlüktin chiqidu. «murmekke» we «qowzaqdarchin» adette melum derexlerning qowziqidin élinidu. «Muetter» birxil ösümlükning yopurmaqliridin élinidu. □ 4:15 «Liwandin aqidighan bir bulaqsen» — yaki «Liwandin aqidighan bir quduqsen». «(9-15-ayet) sherhi» — 11-15-ayetlerde Sulayman söyümlükini chirayliq baghchigha, hetta «Éren baghchisi» («Béhish»)ning özige oxshitidu. U yene Shulamitning pütün bedinidin huzurlanmaqchi ikenlikini bildüridu. □ 4:16 «(16-ayet) sherhi» — Shulamit Sulaymanning déginidek özini uninggha toluq bermekchi bolup, muhebbetlishishke teklip qilidu. «Shimal shamili» bolsa salqin, ademni yéngilanduridu; «jenub shamili» bolsa ademni illitip rahet béridu. (Pelestin üchün «sherq shamili» qorqunchluq, hemme nersini qurutiwétidu).
☰