7
Ma Stiven Aa Sameng Sage Ma Sanedrin
1 Dä ama pris ama vit na qa qa snanbät sä qa rhoqortäqyia, “Nga rhangät täkt ama sameng sävät a nge di ama engäktki na ngät?”
2 Dä ma Stiven ga muvät toqortäqyia “Gua matpek dä gu mamäkkäna na ngän, as ngäni nari ngo! Aut Ngämuqa qärakni i aa murhämeska di qa vit di qa män ge aut mamäk ma Abraham doqoräkt i as kale qa va ama ngärhäktka ma Mesopotemia dap as kaku qa met sämät ama värhäm ama mor äm ma Haran.
3 Dä ma Ngämuqa qa qoar na qa rhoqortäqyia, ‘Ngia rhet daqule gia ivärhäm bä daqule gi qärhae bä va ngia rhet sävät iosäkt ama ivärhäs kärqos iva ngu qur a nge rhä bäs.’
4 Dä qa met daqule ama Kaldiaqäna arha ivätki bä qa muqun e ma Haran.
“Näkt nga nasot aa mamäk aa tñäpki dä ma Ngämuqa qa rhäk na qa sävät tom däkt ama ivärhäm gärqomni i sa qale ngän bät a äm däkt.
5 Näkt kaku qa von ga rha anga ivärhäm iva mänaris na qa vät a äm ura guani anga ivärhini anga gaini qoki sa qaku mas. Sokt di ma Ngämuqa qa mumänaris pät ma Abraham gä na aa vlekpek nasot iva rhi rha iomäkt ama ivärhäm. Qa mumänaris pät a qa mudu imäk äkt toqoräkt i as kaku aa anga emga.
6 Ma Ngämuqa qa märhamän särhäm ga rhoqortäqyia, ‘Ngia es nasot a nge mugas diva ama nañista na rha vät ama ivärhäs kärqosni i qaku rha arha ivärhäs. Bä va ama latta na rha va ama ruvek moe arha rem dä va ama ruvek ti slava na rha vät ama qoeo ama levaet ama handret na ngät.’
7 Dä ma Ngämuqa qä qoar toqortäqyia, ‘Sokt diva ngu sangäm nä iarhakt ama ruvek kärarhae i rhat tualat sä ngia es iva rhat tualat pa arha rem. Bä nga nasot dä ngia es diva rha rhet nävät iosäkt ama ivärhäs bä va rhi nän da arhä quum sä nas sagem ngo vät tos täkt ama ivärhäs.’
8 “Dä qa von ma Abraham da ama rharesbane iva rhi nädäkt säng ama gamoe. Bä ma Abraham di ma Aisak aa mamäk näkt pät ama ngärhäqyet da dävaung na qa ama qunäga nasot ma Aisak aa mänmänäs dä sa ma Abraham ga däkt ka. Näkt iaqäkt ma Aisak di ma Jekop aa mamäk näkt ma Jekop aa es ama ngärhäqyisem da udiom na rha di rha män i ama ngätmamäkkäna na rha bä ba ama enep ama ngärhäqyisem da unbem.
9 “Näkt iarhakt ama ngätmamäkkäna di ama vu arhä sarem sävät ma Josep dä rha vodäm ga nani ama ligär iva ama latka na qa va akni ama ruqa aa rem e ma Isip. Sokt di ma Ngämuqa di qale qa gem ga
10 bä qat tumaiar qa nämät ama märänga bä qa märanas nä ma Farao aa snängaqa bä mär gem ga nä ma Josep dä qa mu ma Josep iva ama narhoerqa na qa va aa qärhae va vät maräkt dä e ma Isip moe.
11 “Nasot dä ama qärhuqi qia män e ma Isip moe dä va ama ngärhäktka ma Kenan bä qia män sa ama märänga ama mor qa sävät aut mamäkkäna bä qaku mamär iva rhi namän bät anga tmäs.
12 Bä nga ma Jekop ka nari sävät ama tmäs e ma Isip dä qa rhäk na aut mamäkkäna bä arhä mänmänäs sae ma Isip di ama narhoer äs iosäkt.
13 Näkt pät arha unmem na äs arhä mänmänäs dä ma Josep ka qoaräs na aa matpek mamär sävät a nas bä rha räm a qa bä ma Farao di qa räm mamär sävät ma Josep aa qärhae.
14 “Nasot toqoräkt dä ma Josep ka rhäkne nani aa mam ma Jekop näkt aa qärhae moe. Iarhakt ama ruvek di ama ruvek ama dävaung na rha da ama ngärhäqyisem da qäraet na rha moe.
15 Dä ma Jekop ka met mämane sae ma Isip bä nasot dä qä na aut mamäkkäna rha ñäp e.
16 Dä evär da arha vlekpek nasot a rha sa ama släqyigleng bä sämät ama värhäm ama mor äm ma Sekem bä rha mu igleng mät ama lek kärangätni i sa ma Abraham ga vodäm bät a ngät. Qa vodäm bät a ngät e ma Sekem nage ma Hamor aa es ama gamoe na ama ligär.
17 “Bä sa nga qorhäskorhäs na ama qäväläm iomäkt iva ma Ngämuqa aa rharesbane qä nä ma Abraham ngä rhu angät släqyige vät a nas dä ama rhodäm sa aurha ruvek e ma Isip di ngä veng masirhat.
18 Dä akni ama vitnaqa di qa män i ama narhoerqa na qa bä ma Isip näkt ka di qaku qat dräm guani sävät ma Josep.
19 Bä qat tualat na ama lat ama vu ngät mamär i qa iras ta aurha ruvek dä qät bon aurha ikkäna rha ama märänga i qät täk pa arha rhäng iva rhat tu arhä rhoes dalek ivakt iva rhi ñäp.
20 “Vät iangärhäkt ama rhodäm di ma Moses di aa nanäk kia sa qa bä qa di ama mär aa saqongait dä ma Ngämuqa aa saqong. Näkt kale qa va aa mamäk aa vätka vät ama dävagukt ama eqoan.
21 Bä nga rha mu qa dalek dä ma Farao aa imgi qia rha qa bä qia märmor qa ma at toemga na qa.
22 Ma Moses di sa qa rha ama rhisu bä ama mädrämga na qa mamär sa ama Isipkäna arhä qärhong näkt ama qrotka na qa sa aa enge dä aa lat.
23 “Bä nga ma Moses di aa qoeo ama ruiom ama udiom na ngät dä qa mu aa snäng iva qa rhet kä igi na aa qärhae ama Israelqäna.
24 Qa met bä sae dä qa lu akni nävät a rha ama Israelqäna qärakni i ama Isipka di qaku qat tualat sä qa mamär dä ma Moses ka ang bä sae dä qa mair va ama Israelqa aa rhäng bä qa e sädaver mä qa bä ma Moses ka veng ama Isipka.
25 Ma Moses di qat tu aa snäng iva aa ruvek diva rhi lu mamär i nak ma Ngämuqa qat tualat ge ma Moses iva qa rhuisiska vät a rha sokt di qop kaku rhat lu mamär toqoräkt.
26 “Qale bä duququ dä ma Moses ka män bät ama Israeliom gärqiomni i ini arhäktgyäm sä ne. Dä soknga nani a qa iva qä slamär mänguräp mä iom i qa qoar toqortäqyia, ‘Aruiom, nak kop ama sägiom na en näkt mäniekt bä nani a en iva ini sangäm na ne?’
27 “Di nak ama ruqa qärakni i mai qä sangäm na akni di qa rhägär nä ma Moses sa rhämone dä qa qoar na qa rhoqortäqyia, ‘Auge qa mu nge iva ama narhoerqa na nge bä ba ut dä va ama matnävämnenaqa na nge bä ba ut?
28 Nga nani a nge iva ngi veng ngo rhoqor ama Isipka qärakni i mäqirhe ngia veng ga?’
29 Bä nga ma Moses ka nari rhoqor täkt dä qa ang masirhat säva ama ngärhäktka ma Midian bä sae dä qa muqun i ama nañiska na qa e näkt pur vät a qa bä aa imiom ama udiom.
30 “Sa nga nasot ama ruiom ama udiom na ama qoeo dä ama ensel qa män ge ma Moses i ama ensel di qale qa mät ama rhäptäpki qäraktni i qia ong ama qot äm ama ngämungäm äm angät ngärhakt e glaqot na ama damgi qäraktni i rhat tes ki i ma Sainai i qia e vät ama qräk dä bäs ama ivärhäs.
31 Bä nga qa lu rhoqoräkt dä qräk mät ka mamär nävät iangärhäkt ama lat kärangätni i qat lu ngät. Bä nga qat tet mämono ivakt iva qä lu mamär dä qa nari ma Engeska ma Ngämuqa aa eguinga i qat tamän doqortäqyia,
32 ‘Aingo di gi mamäkkäna arhä Ngämuqa na ngo. Ma Abraham gä nä ma Aisak dä ma Jekop arhä Ngämuqa na ngo.’ Dä soknga ma Moses kä nasäng i värvar vät a qa mät ama tlenga dap kaku nani a qa iva qä nañäm samuk.
33 “Dä ma Engeska ma Ngämuqa qa qoar na qa rhoqortäqyia, ‘Ngi vlukt sä gi sandal nae nävät gia qäriglem inguna iosäkt ama ivärhäs kärqos i ngiat mair e di ama qumärqumär äs mamär.
34 Sa ngua lu mamär na ama vu ngät ama lat sä gua ruvek e ma Isip. Sa ngua nari arhä nänagukt dä ar sä ngo rhänavuk sarhe ivakt iva ngu rhäväkt sä rha. Rhäkt di ngi ang bä va ngu rhäk na nge bä va evär däm nge sae ma Isip.’
35 “Rhak täkt ama sägäk na qa ma Moses kärakni i mudu qre rha angoer qa na ama enge i rhi qoar toqortäqyia, ‘Auge qa mu nge iva ama narhoerqa na nge bä ba ut dä va ama matnävämnenaqa na nge bä ba ut?’ Ma Ngämuqa maräkt ka rhäk na qa ivakt iva ama Israelqäna arhä narhoerqa na qa dä va qä rhäksasot a rha. Bä ma Ngämuqa qa märhamän mät ama ensel qärakni i qa män gem ga mät ama rhäptäpki vät ama ngämungäm gärqomni i äm angät ngärhakt ngät dang.
36 “Bä ma Moses ka er nanokt ta nae ma Isip dä qa mualat na ama lat kärangätni i ngät dän masärmän dä ama muqunän ama nañis ngät e ma Isip dä mäni ama namuqa ma Qurätka bä rhoqoräkt i qale rha vät ama ruiom ama udiom na ama qoeo vät ama qräk dä bäs ama ivärhäs.
37 Rhak täkt ma Moses di iaqäkt kärak i qa qoar na ama Israelqäna rhoqortäqyia, ‘Ma Ngämuqa va qa rhäk na aa vämginaqa iva qa rhoqor ngo bä ba ngän näkt pa qa diva qa nävät angäna ruvek maräkt.’
38 Iaqäkt ma Moses di qärak i qale qa mänguräp ama etañ na ama ruvek ama Israelqäna vät ama qräk dä bäs ama ivärhäs bä qosaqi qale qa qä na ama ensel bä ama ensel qa märhamän sävät a qa da ama damgi ma Sainai. Bä qosaqi qa märhamän särha aurha ikkäna näkt ka rha ama enge qärangätni i ama ngätdäqäm ngät bä qa von ut täm ngät.
39 Sokt di aurha ikkäna di rha mer tat nari nämät ma Moses dap kinak ta angoer qa dap evär da arhä snängaqa sae ma Isip.
40 “Dap ta qoar nä ma Aron doqortäqyia, ‘Ngia rhualat na agukt anga iauski iva aut ngämuqa na qi qäraktni iva qi rhoer nanokt ut. Inguna rhaerhak tärhäkt ma Moses kärak i qa er nanokt ut nae ma Isip di qaku ut dräm i mänia na qa!’
41 Rhoqoräkt di ama qäväläm gärqomni i rha mualat na ama bulmakao aa ebäm angät iauski ivakt iva rhi nän da arhä quum sä nas sävät a qi. Rha män sa arhä vodämes sage iaqyäkt ama iauski dä märmär gem da masirhat bä rhi qok nävät täni rhäkt kärqäni i sa rha mualat nä ini.
42 “Dap ma Ngämuqa qa rhong na rha dap ka qyiradeng na rha iva rhi nän da arhä quum sä nas sage ama sämsäm nämät ama leqäs. Di qoki rhäktäkmamär ta ama enge näva ama abuk kärangätni i sa mudu ma Ngämuqa aa vämginarha rha säm a ngät kärangät i ngät tamän doqortäqyia,
“ ‘Aingän aruvek nae ma Israel, nak nga ngänät dän sa angän bodämes dä angän bänbon bä ba ngo
vät ama ruiom ama udiom na ama qoeo vät ama qräk dä bäs ama ivärhäs?
43 Dä sa ngänit ta angäna ansäspämgi ama me qi sa ama iauski ama iraski na qi ma Molek
dä qosaqi angän iauski ama iraski na qi ma Refan aa qaega.
Iangärhäkt ama iaus di sa ngän mualat na ngät ivakt iva ngäni nän da angän guum sä nas sävät a ngät.
Bä nävät tom däkt dä va ngu rhäk na ngän nävät angäna ivätki bä särhage nä ma Babilon.’ ”
44 Dä ma Stiven gä qoar na rha rhoqortäqyia, “Mudu ge aurha ikkäna vät ama qräk dä bäs ama ivärhäs di qale ama ansäspämgi ama me qi nä ma Ngämuqa aa muqunäga qäraktni i sa rha mualat na qi varhäm ma Ngämuqa aa enge qärakt i qa muqunäga bät ma Moses iva rha rhualat na qi iva qi rhoqor ama iauski qäraktni i sa ma Ngämuqa qa qur a qa rhäm gi.
45 Bä nga rhoqoräkt i ma Josua qat turäkt bä ba aut mamäkkäna di rha rha ama ansäspämgi ama me qi bä rha mon sä qi sävät ama ivätki nasot ama ruvek kärarhani i ma Ngämuqa qa qutmäs a rha nae nävät a qi nanokt ta. Bä qoki qale iaqyäkt ama ansäspämgi ama me qi e vät ama ivätki bä dängdäng bät ama rhodäm gärangätni i ma Devit di ama vitnaqa na qa bä ba ama Israelqäna.
46 Ma Devit di ma Ngämuqa mär gem ga na qa dä qa nän ma Ngämuqa ivar mamär iva qä ñäm nani anga ivärhäs kärqosni iva qale ma Jekop aa Ngämuqa aa qäranas e vät a äs.
47 Sokt di qaku ma Devit dap kinak ma Solomon di iaqäkt kärak i qa rhäk pät ama vätki bä bä ma Ngämuqa.
48 “Sokt di nak ma Moräsnaqa Na Rhävuk di qaku qale qa va ama vät kärangätni i ama ruvek tit täk pät a ngät. Rhom däkt di äm doqor varhäm ma Ngämuqa aa vämginaqa qärakni i qa qoar toqortäqyia,
49 “ ‘Aingo, di nguat turäkt pät ama usäpki moe
bä nguat turäkt pa ama ivätki moe.
Ma Engeska qä snanbät toqortäqyia, “Ngu lu sirhäkt pa ngäni rhäk pät agi a vätka bä ba ngo
bä va gua ivärhäs na ama mämaevät diva qoe nai?
50 Gusna ngua säm därhong däkt moe?” ’ ”
51 Dä ma Stiven gä qoar na rha rhoqortäqyia, “Aingän di ama qrot angän bäs i qaku ngänät nari ma Ngämuqa aa enge dä angän snängaqa di qaku qät päs ma Ngämuqa aa enge angärha rhäng. Nak kop ngän di ngän doqor angän mamäkkäna i ngän mer ngänät nari nämät ama Qloqaqa ama Qumärqumärqa.
52 Ma Ngämuqa aa vämginarha moe di sa angän mamäkkäna rhat dräm di sangäm na rha mavängam. Bä qäqi rha veng iarhakt kärarhae i rha sameng sävät ma Räktka ama Sägäk aa mänmänäs. Näkt täkt di ngän di ngän doqor ta i sa ngän mäqäne sä qa bä ngän beng ga.
53 Bä aingän di sa ngän da ma Ngämuqa aa Muräkt kärangätni i qa rhäk na ama enselqäna ivakt iva rha rhamän bät a ngät bä ba ngän sokt di qop kaku ngänit päs angärha rhäng.”
Rha Rhumät Nä Ma Stiven Na Ama Dui Bä Qa Ñäp
54 Bä nga ama Judaqäna arhä narhoerta rha nari rhoqoräkt dä rhäp dä arha ron dap tat nañäm na ama uraqi sävät a qa.
55 Dap ma Stiven di rhäqäp ka na ama Qloqaqa ama Qumärqumärqa bä qa ñäm dävit säda ama usäpki arha ron dä qa lu ma Ngämuqa aa murhämeska näkt ma Jisas i qat mair vät ma Ngämuqa aa märmär.
56 Dä qa qoar toqortäqyia, “As ngäni lu i nguat lu ama usäpki i qia qang bä ma Ruqa aa Emga di qat mair vät ma Ngämuqa aa märmär.”
57 Nävät iangärhäkt aa enge dä rha väs na arhä rhäkt mät arha sdäm dap tit nästäm masirhat näkt ta ang mämono sävät a qa.
58 Dä rha ardrän na qa bä sä dalek na ama värhäm ama mor äm bä rha nasäng i rhit tumät na qa na ama dui. Bä qosaqi iarhakt kärarhae i sa rha rhäksärhäm ga bä rhit tumät na qa di sa rha mu arhä boi ama uiu ngät säng ama sräp ka ama ruqa aa qar qärakni i rhat tes ka i ma Sol.
59 Bä nga rhit tumät na qa rhoqoräkt dä qa nän doqortäqyia, “Engeska ma Jisas, ngi rha gu qloqaqa.”
60 Näkt arpus na qa mäk bä qa an da aa quum sä nas näkt ka näs tävuk toqortäqyia, “Engeska, ngi qyiradeng nä rhäni rhäkt arha vuini.” Bä nga qat tamän doqoräkt bä rhäksot dä qa ñäp.