2
Ni jika in jani nuu rey Nabucodonosor
1 Te kuia kuu uu ja tatnuni rey Nabucodonosor, ni jika jani nuu de, te ndiꞌni ndevaꞌa de, te vi ña ni ndii ka ñuaꞌna nuu de ja ndakusun de.
2 Yun te ni tatnuni de ja ni ka kana ña jin tee ka jitotnuni vi tee ka skuaꞌa siki kimi vi tee tasi vi tee ndichi, nagua ja na vi kaꞌan de na jani kuu. Te nuu ni jinokuei de, te ni jaꞌankuei de nuu oo rey.
3 Te jiñaꞌa rey nuu de:
―Ni jika in jani nuu san, te ndiꞌni ndevaꞌa san ja kuni san na jani kuu ―jiñaꞌa de.
4 Yun te ni ka kaꞌan tee ndichi yun nuu rey jin saꞌan arameo, te ka jiñaꞌa de:
―Siun ni koteku ni, vi tata rey. Te ndakani ni naxa ni jani ni nuu sein ja ka jinokuechi san nuu ni, te na vi kaꞌan san naxa kei jani ni jani ni ―ka jiñaꞌa de.
5 Te jiñaꞌa rey nuu tee ndichi yun:
―Yaꞌa kuu ja ja ni ndakani ini san: Nuu ja ma vi kaꞌan ni naxa ni jani san vi naxa kei ja ni jani san, te vi skuechi kueli ña jin ni, te vi xnani ndiꞌi veꞌe ni.
6 Su nuu ja na vi kaꞌan ni naxa ni jani san vi naxa kei ja ni jani san, te vi niꞌi ni ja skutaꞌu ña san vi jandiuxi, vi koo jayiñuꞌu ndevaꞌa nuu ni. Te yun guaa vi kaꞌan ni naxa ni jani san vi naxa kei ja ni jani san ―jiñaꞌa de.
7 Te jichi kuu uu ka jiñaꞌa tee ndichi yun:
―Kaꞌan ni naxa ni jani ni nuu sein ja ka jinokuechi nuu ni, vi tata rey, te na vi kaꞌan san naxa kei ja ni jani ni ―ka jiñaꞌa de.
8 Su jiñaꞌa rey:
―Ja jini guaꞌa san ja maa ni ka kuini ni ja na kaka ore, chi ja ka jini ni naxa ndakani ini san ja saꞌa san.
9 Su nuu ja ma vi kaꞌan ni naxa ni jani san, te invaa ni tnundoꞌo vi tnaꞌa ni, chi ja ni ka ndatnoꞌo tnaꞌa ni ja vi kaꞌan ni tnoꞌo tnoꞌo, te vi xndaꞌu ña ni jin san, guaa ndee na sama ini san. Su vi kaꞌan ni naxa ni jani san, nagua ja na kuni san ja suni kuu vi kaꞌan ni naxa kei ja ni jani san ―jiñaꞌa de.
10 Te ka jiñaꞌa tee ndichi yun nuu rey:
―Tu saꞌun na in ñayiu ñuyiu kuu kuni nagua kuini maa ni, vi tata rey, ja kuni ni. Te inka kuu ja ni in rey, a kuu kaꞌnu ndevaꞌa de axi joo ni, te tu na ama ka jikan tnoꞌo de tnoꞌo yaꞌa nuu ni in tee ka jitotnuni, ni tee ka skuaꞌa siki kimi, te ni nuu tee ndichi.
11 Chi tnoꞌo ja jikan tnoꞌo ña ni, vi tata rey, kuu in tnoꞌo vijin ndevaꞌa, te tu na in ñayiu kuu kuni. Maintnoꞌo chuꞌchi, guaa ka jini ya, su tu ka oo ia yun neꞌu ñayiu ñuyiu ―ka jiñaꞌa de.
12 Nuu ni onini rey tnoꞌo yun, te ni kiti ndevaꞌa ini de, te ni tatnuni de ja vi kaꞌni ndiꞌi tee ndichi ka oo ñuu Babilonia.
13 Te ni ka xtutenuu de tnoꞌo ni kee nuu kaꞌan ja vi kaꞌni ndiꞌi tee ndichi, te suni ni ka ndanduku de Daniel vi sava ka suchi ka ndeka tnaꞌa jin, nagua ja vi kaꞌni ña de jin.
Ni jini Daniel naxa ni jani rey
14 Te nuu kuaꞌan Arioc, tee tatnuni nuu tee ka jito veꞌe tniuu nuu oo rey, ja kaꞌni de tee ndichi ka oo Babilonia, yun te ni kaꞌan ndichi kaꞌan kaji Daniel nuu Arioc yun,
15 te ni jikan tnoꞌi:
―¿Na jaꞌa kuu ja keneꞌe rey in tnoꞌo xeen ndevaꞌa? ―jiñaꞌi.
Te ni ndakani Arioc na jaꞌa kuu nuu Daniel.
16 Yun te ñama ni jaꞌan Daniel nuu oo rey, te ni jikain ja na kondetu nuu ka de, nagua ja na kuu kaꞌin naxa ni jani de vi naxa kei jani yun.
17 Yun te kuanoꞌo Daniel veꞌi, te ni kaxtnoꞌi ja siun kaa tnundoꞌo ka tnaꞌi nuu Ananías vi Misael vi nuu Azarías, suchi ka oo jin.
18 Te ni kaꞌin ja na vi kakain nuu ia Dios oo ndee andivi ja na kundaꞌu ini ña ya siki jani oyuꞌu yun, nagua ja ma vi kui jin sava ka ñayiu ndichi ka oo Babilonia yun.
19 Yun te nuu jakuaa suaꞌa, te ni ndaskuni ña jani oyuꞌu yun jin Daniel, te ni ndakuantaꞌu kaꞌnui nuu ia Dios oo ndee andivi,
20 te jiñaꞌi:
Na taꞌu na ndetu sivi ia Dios ja oo nikuii nikani,
chi nuu maa ya oo jandichi vi jakaꞌnu ya.
21 Te maa ya sama tiempu vi kuia,
te jani ya rey vi xtajioo ya,
te jiñaꞌa ya tnoꞌo ndichi nuu ñayiu ndichi
vi ja jinkuiꞌnu ini nuu ñayiu kaji ini.
22 Te maa ya skuni ña javijin vi ja oo yuꞌu,
te jini ya nagua oo nuu nee
chi oo jayeꞌe jin maa ya.
23 Te nuu maa ni ndakuantaꞌu san
ja kuu ni ia Dios ndi tata san,
te saꞌa kaꞌnu ña san,
chi ni taa ni tnoꞌo ndichi vi jandakui san,
te ni skuni ña ni vitna ja ka jikan san nuu ni,
te ni xneꞌe ni jani ja xndiꞌni ña jin rey.
Jiñaꞌi nuu ia Dios.
Ni kaxtnoꞌo Daniel naxa kei jani ni jani rey
24 Yun te ni jaꞌan Daniel nuu oo Arioc, tee xiin nuu ni tatnuni rey ja kaꞌni de tee ndichi ka oo Babilonia, te jiñaꞌi suaꞌa:
―Ma kaꞌni ni tee ndichi ka oo Babilonia yaꞌa. Te kuaka ña ni na kiꞌin san nuu oo rey, te na kaxtnoꞌo maa san naxa kei jani de ―jiñaꞌi.
25 Yun te ñama kuiti ni jaka ña maa Arioc jin Daniel nuu oo rey, te jiñaꞌa de suaꞌa:
―Ni junkuꞌun san suchi yaꞌa neꞌu ñayiu judio ja ni ka jaka ndevaꞌa ña ñayiu ñuo, ja kaꞌin nuu maa ni, vi tata rey, naxa kei jani ni ―jiñaꞌa de.
26 Yun te jiñaꞌa rey nuu Daniel, suchi ni ka ndaxnani Beltsasar:
―¿A kuu ndija kaꞌan ron nagua ni jini rin nuu jani rin vi naxa kei kaꞌan? ―jiñaꞌa de.
27 Te jiñaꞌa Daniel nuu rey:
―Ja jaꞌa tnoꞌo oyuꞌu ja kuini maa ni, vi rey, ja kuni ni, tu na in tee ndichi, ni tee skuaꞌa siki kimi, ni tee jitotnuni, ni tee tasi ja kuu vi kaxtnoꞌo nuu ni, vi tata rey.
28 Su oo in ia Dios ndee andivi ja skuni ña ya tnoꞌo oyuꞌu, te maa ya ni kaxtnoꞌo nuu ni, vi rey Nabucodonosor, nagua kokuu kiuu ja vaji nuu kuee ka. Yaꞌa kuu jani ni vi ja ni jini ni nuu katuu ni nuu jito ni kixin ni.
29 ’Nuu katuu ni, vi tata rey, nuu jito ni, te ni kii ja ndakani ini ni naxa kaa ja kokuu nuu kuee ka. Te ia ja skuni ña tnoꞌo oyuꞌu ni xneꞌe ya naxa kaa ja kokuu.
30 Te ni xneꞌe ya nuu maa san tnoꞌo oyuꞌu yaꞌa, su masu chia ndichi ka san saa sava ka ñayiu ñuyiu, chi saa nagua ja kaxtnoꞌo san nuu maa ni, vi tata rey, naxa kei jani ni, te saa nagua ja jinkuiꞌnu ini ni nagua ndakani ini ni.
31 ’Te nuu jani yun ni jini ni, vi tata rey, in jakaꞌnu ndevaꞌa ja na kaa ñayiu. Te kaꞌnu ndevaꞌa kuu vi yeꞌe tajan, nukuiin ichi nuu ni, te ioo ndevaꞌa jito.
32 Te xini yun kuu oro ninoꞌo, te ndika vi ndaꞌa kuu plata, te chii vi kuñu kokin siꞌin kuu bronce.
33 Te siꞌin kuu kaa. Te jaꞌa, chi joo kuu kaa, te joo kuu ñuꞌu ndoꞌo.
34 Te oo ni ndiaꞌa ni yun, te sanaa ni jiotuu in kava ja masu na ñayiu ni skiotuu. Te ni kani jaꞌa ja na kaa ñayiu yun nuu kuu kaa vi ñuꞌu, te skuechi kueli ña.
35 Yun te ndiꞌi ni ka jechi kueli ja kuu kaa vi ñuꞌu vi bronce vi plata vi oro. Te ni nduu ja na kaa ñayiu yun ñuyaka na kuinio miꞌi yoo ja ka xtechi triu, te ni xtechi ndiꞌi ña tachi, te ni tu ka na ndenaꞌa ja ni oo jayun. Su kava ja ni kani ña jin ja na kaa ñayiu yun, ni nduu in yuku kaꞌnu ndevaꞌa ja vi ni chitu nii oo ñuyiu.
36 ’Yaꞌa kuu ja ni jani ni, vi tata rey. Te vitna te na kaꞌan san naxa kei jani ni.
37 Maa ni, vi tata rey, kuu ni rey kaꞌnu ka nuu ndiꞌi rey, chi maa ia Dios oo ndee andivi ni chitniuu ña ja kotatnuni ni, vi koo ni jin jakaꞌnu vi jandakui vi jayiñuꞌu.
38 Te nuu ndaꞌa maa ni, ni xndendoo ia Dios ndiꞌi ñayiu vi kiti yuku vi tisala, tu ni ja saꞌi ndeni nuu kuu ja ka oi. Te maa ia Dios ni saꞌa kaꞌnu ña ja kotatnuni ni nuu ndiꞌi. Te maa ni kuu yiki xini ja kuu oro yun.
39 Te nuu yaꞌa ja kotatnuni maa ni, vi tata rey, te kotatnuni inka rey kokuu lule ka saa maa ni. Yun te saa kii inka rey kuu uni ja kuu bronce, ja kundee kotatnuni nuu ndiꞌi ñayiu ñuyiu.
40 Te rey kuu kuun koo ndakui de na kuinio kaa, te nagua taꞌu kaa yun ndiꞌi nani guaa kuu te xnaa ña, te suni saa saꞌa rey yun, chi skuechi kueli de sava ka nuu ka tatnuni rey, te xnaa de.
41 ’Te ja ni jini ni jaꞌa yun vi xinjaꞌa ja joo kuu ñuꞌu ndoꞌo vi joo kuu kaa. Te kaa ja saka tnaꞌa jin ñuꞌu ja ni jini ni yun, vi tata rey, kei kaꞌan ja teꞌnde sagua nuu tatnuni rey yun, visi koo ndakui de na kuinio kaa.
42 Te ja siun joo xinjaꞌa yun kuu kaa, te joo kuu ñuꞌu, te yun kei kaꞌan ja joo nuu tatnuni rey yun koo ndakui, te joo koo vita.
43 Te ja siun ni jini ni kaa ja saka tnaꞌa jin ñuꞌu, te saa vi saꞌa rey yun, chi vi saꞌa de in tratu, te vi saka tnaꞌa de jin maꞌñu sagua ja vi tnandaꞌa de, su ma kuu vi nitnaꞌa inuu in in de, nagua saꞌa kaa ja tu saka tnaꞌa jin ñuꞌu.
44 Te kiuu ja vi kotatnuni rey yaꞌa, chi saꞌa ia Dios oo ndee andivi ja ndakoo inka rey kotatnuni ja ma naa saꞌun. Te ni in ñuu ma kundee ja kokuu nijaꞌnu nuu, te xnaa ndiꞌi nuu ka tatnuni sava ka rey. Su maa, chi nikuii nikani ni koo.
45 Yun kei kaꞌan kava ni jini ni ja ni jiotuu ndee nuu yuku yun ja masu na ñayiu ni skiotuu, kava ja ni skuechi kueli ña jin kaa vi bronce vi ñuꞌu vi plata vi oro. Te maa ia Dios kaꞌnu ndevaꞌa ni skuni ña jin maa ni, vi tata rey, naxa kaa ja kokuu nuu kuee ka. Te ni jani ndaa ni vi oo ndaa ndija ja saa kei jani yun ―jiñaꞌi.
46 Yun te ni jinkuiin jiti rey Nabucodonosor nuu Daniel, te ni chindei de xini de ndee nuu ñuꞌu, te ni tatnuni de ja vi soko ñayiu, te vi teñuꞌi suja vixin nuu Daniel.
47 Te jiñaꞌa rey yun nuu Daniel:
―Ja ndaa ndija ja Dios ron kuu Dios kaꞌnu ka nuu ndiꞌi chuꞌchi, te maa ya kuu Jitoꞌo tee ka kuu rey, te maa ya kuu ia skuni ña tnoꞌo oyuꞌu, chi ni kuu ni jini ron tnoꞌo ni oyuꞌu yaꞌa ―jiñaꞌa de.
48 Yun te ni saꞌa kaꞌnu ña rey ja ni onei tniuu kaꞌnu ndevaꞌa, te kuaꞌa ja ni skutaꞌu ña de, vi ni chitniuu ña de ja kotatnuni nuu ndiꞌi ñuu ja tnii Babilonia, vi mai kuu tee kaꞌnu ka ja tatnuni nuu ndiꞌi tee ndichi maa ñuu kaꞌnu Babilonia yun.
49 Te ni jikan Daniel nuu rey ja na chitniuu ña de ja vi kotatnuni Sadrac vi Mesac vi Abed-nego nuu ñuu ja tnii Babilonia, te saa ni saꞌa rey yun. Te ni kendoo maa Daniel nuu veꞌe tniuu ja tatnuni rey.